---

زمینه وهدف: حمله سگ سانان وحشی به انسان ممکن است به دلیل هار شدن حیوان و یا حین شکار و به هنگام دفاع از خود صورت گیرد. در گاز گرفتگی گرگ هار معمولا تعداد افراد بیشتری قربانی می شوند، زخم های ناشی از آن عمیقتر و خطرناکتر بوده و احتمال ابتلا قربانی به هاری بدنبال آن تا پانزده برابر بیش از گاز گرفتگی سایر سگ سانان است .این گزارش به دلیل تعداد زیاد قربانیان ، عملکرد مناسب سیستمهای بهداشی درمانی و فقدان مرگ و میر تا سه سال بعد از حمله قابل توجه است .
روش کار : گزارش شامل 24 مورد گاز گرفتگی است. پس از اخذ اسم مبتلایان از مرکز بهداشت شهرستان مشگین شهر از تمام قربانیان مصاحبه ومعاینه به عمل آمده و بیماران تا 3 سال بعد از نظر مرگ و میر پیگیری شدند.
یافته ها: گرگی که هار بودنش در انستیتو پاستور ایران به تائید رسید به 7 روستای همجوار در بخش جنوبی شهرستان مشگین شهر حمله نموده و 24 نفر از اهالی روستاها را که همگی بومی منطقه خود بودند مجروح نمود. میانگین سن بیماران 4/23 ± 5/36 سال بود. اعضا آسیب دیده به ترتیب عبارت بودند از سر و صورت 21 مورد، دست 12 مورد، تنه و شکم 8 مورد، گردن 3 مورد، پا 3 مورد و باسن 1 مورد. در 14 مورد زخم چنگا لی و در 55 مورد زخم دندان دیده شد. در 2 مورد آثار حمله بصورت فقدان توانایی در خم شدن انگشت روی داد و در سایر موارد عارضه ای رخ نداد. تمام بیماران با واکسن وآنتی سرم هاری و در صورت لزوم تتابولین درمان شدند. هیچ موردی از مرگ ومیر در سه سال پیگیری دیده نشد.
نتیجه گیری: کیفیت حمله گرگ در این مطالعه کاملا بر رفتار «حیوان هار» منطبق بود. باحمایت کافی وهوشیاری سیستم های بهداشتی درمانی و انجام واکسیناسیون و تزریق سرم وتتابولین، موردی از مرگ ومیر دیده نشد.