---

زمینه و هدف: سازمان بهزیستی کشور همه ساله طرح پیشگیری از تنبلی چشم را به اجرا می گذارد. در راستای اجرای طرح آمبلیوپی این احتمال وجود داشت که بعضی از مربیان در مراحل اجرایی طرح سنجش بینایی خطاهای جزیی داشته باشند و چون تا کنون در استان اردبیل مطالعه ای در زمینه بررسی تطبیقی میزان خطای معاینه مربیان با کارشناسان بینایی سنجی صورت نگرفته بود بنابراین مطالعه حاضر در راستای بدست آوردن میزان خطای احتمالی انجام گرفت و هدف از این مطالعه کاهش میزان این اختلاف و برنامه ریزی بهینه برای انجام بهتر طرح آمبلیوپی در سال های بعد و همچنین رفع کمبودها و نواقص احتمالی اجرای طرح آمبلیوپی بود.
روش کار: این بررسی در 22 مهد کودک شهرستان اردبیل با استفاده از نمونه گیری تصادفی ساده بر روی 260 کودک انجام گرفت. روش معاینه بدین صورت بود که پس از معاینات اولیه توسط مربیان همان کودکان با یک فاصله زمانی دوباره توسط کارشناسان بینایی سنجی بوسیله رتینوسکوپی و نوک انگشت معاینه شدند و اطلاعات مورد نیاز به صورت پرسشنامه ای در دو نوبت هم برای معاینه مربیان و هم برای معاینه کارشناسان بینایی سنجی، جمع آوری و نتایج با استفاده از آزمون هایX2 و آنالیز واریانس در نرم افزار آماری SPSS تجزیه و تحلیل گردیدند.
یافته ها: در این مطالعه 51/2% پسر و48/8% دختر بودند. 63/5% مهد ها خصوصی و بقیه وابسته به آموزش و پرورش بودند. 13/8% کودکان معاینه شده عینکی و 8/1% تحت نظر پزشک بودند. 36/4% مهد ها فاصله استاندارد معاینه را رعایت نکرده بودند. 18/8% مربیان از مهارت کامل برخوردار نبودند.13/2% کودکان آستیگماتیسم، 3/4 % انحراف چشم، 3/4% تنبلی چشم و 5/3 % کودکان دارای ضعف بینایی بودند. بین مراحل کلی معاینه مربیان با بینایی سنج ها 17/7% اختلاف وجود داشت که این اختلاف ناشی از عواملی بوده است که به آنها اشاره شده است.
نتیجه گیری: با توجه به میزان خطای بین معاینه مربیان و کارشناسان بینایی سنجی در مطالعه حاضر ضروری است مسئولین اجرایی برای اجرای طرح آمبلیوپی در سال های آینده برنامه ریزی دقیق و کاملتری داشته باشند

---

  زمینه و هدف : طرح پیشگیری از تنبلی چشم همه ساله در سراسر کشور توسط معاونت پیشگیری بهزیستی کشور انجام می گیرد. در این گزارش تحلیلی نتایج اجرایی این طرح در سال های 80-1377 ارایه و با آمار غربالگری های کشورهای مختلف مقایسه شده است تا میزان همخوانی شیوع تنبلی چشم در سالهای مختلف اجرای طرح و همچنین تطابق آمارهای مذکور با نتایج غربالگری تنبلی چشم در کشورهای دیگر برآورد گردد.

  روش کار: برنامه غربالگری تنبلی چشم برروی کلیه کودکان 6-3 سال مهدهای کودک و مراجعین پایگاه های سنجش بینایی از همان رده سنـی انجام می گیرد. معاینه اولیه در اولین مرحله طرح توسط مربیان مهدهای کودک صورت می گیرد . در مرحله بعد موارد مشکوک توسط مربیان به کارشناسان بینایی سنجی ارجاع و موارد تنبلی چشم با تشخیص کارشناسان و تایید آن توسط چشم پزشک پس از رد سایر علل ارگانیک مشخص می گردند .

  یافته ها: از مجموع 8427کودک معاینه شده در سال 1380 توسط مربیان مهد های کودک 608 نفر (2/7%) با شک به وجود اختلال بینایی به کارشناسان بینایی سنجی ارجـاع داده شـده اند. دامنه تغییرات برآورد شـیوع توسط مربیان در شهرهای مختلف استان اردبیل از 2% تا 15% می باشدکه تغییرات بالای 7 برابراست. رقم فوق درسال های 80-1379 بترتیب معادل 10% با دامنه تغییرات 13-1 درصد و 12% با دامنه تغییرات 14-5 درصد و در سال 1377 معادل 11% با دامنه تغییرات 13-5 درصد بود. در مرحله دوم غربالگری برآورد شیوع مشکل بینایی تشخیص داده شده توسط کارشناسان بینایی سنجی درسال های 80-1377 بترتیب حدود 21%، 45%، 47% و74% بـوده است. درمرحلـه سـوم طرح از مجموع کودکان معاینه شده توسط چشم پزشکان شیوع تنبلی چشم طی سال های80-1378 بترتیب 6/1%، 41/1% و 25/1% بود.

  نتیجه گیری: بر اساس نتایج مطالعه حاضر شیوع تنبلی چشم 42/1% بوده است که با مطالعات انجام شده در سایر کشورها همخوانی دارد، همچنین دامنه بالای تغییرات برآورد شیوع اختلالات بینایی در استان ضرورت انجام مطالعات تطبیقی بیشتری را نشان می دهد.

---

  زمینه و هدف: ملتحمه یک غشای مخاطی است که سطح داخلی پلک ها و سطح خارجی کره چشم را می پوشاند. ورم ملتحمه گروه متنوعی از بیماری های عفونی و غیر عفونی را تشکیل می دهد . عفونت ملتحمه باکتریایی از شایعترین عفونت های چشم محسوب می شود. هدف از انجام این پژوهش تعیین عوامل باکتریایی عفونت های چشم در کودکان بستری در مرکز پزشکی کودکان تبریز بوده است .

  روش کار: این مطالعه توصیفی از فروردین 1381 لغایت اسفند 1382 بر روی 148بیماری که در طی بستری در بیمارستان کودکان دچار ترشح چرکی چشم شدند، انجام شد. از ترشح چرکی ملتحمه نمونه برداری بعمل آمد و در محیط های مناسب کشت داده شد.آنتی بیوگرام سوش های جداشده طبق روش دیسک دیفیوژن انجام گردید. نتایج با استفاده از آمار توصیفی و نرم افزار SPSS مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند.

  یافته ها: ارگانیزم های جدا شده به ترتیب شیوع شامل پزودوموناس آئروژینوزا(40)، استافیلوکوک اورئوس(26)،کلبسیلا پنومونیا(20)، استافیلوکوک کواگولاز منفی(18)، انتروباکتر(12)، اشریشیا کولی(10)، سراشیا مارسنس(6)، آسینتوباکتر(4)، استرپتوکوک گروه آ(4) بودند. این باکتری ها نسبت به آنتی بیوتیک های سیپروفلوگزاسین، کلرامفنیکل، جنتامایسین و کوتریموکسازول به ترتیب در 37، 52،70 و71 درصد موارد مقاوم بودند.

  نتیجه گیری : شیوع عفونت های باکتریایی ملتحمه کودکان در منابع مختلف 40-20درصد گزارش شده است اما در این مطالعه 5/94 % بود. با توجه به اهمیت عفونت های ملتحمه در بیمارستان و احتمال انتقال عفونت های مقاوم به جامعه، باید تدابیری برای کاهش این عفونت ها اندیشیده شود.

---

  زمینه و هدف: رفلکس چشمی قلبی با برادیکاردی و سایر آریتمی‌های قلبی مشخص می‌گردد که با تحریک مکانیکی چشم ایجاد می‌شوند، بنابراین در ضمن عمل جراحی استرابیسم به دفعات مکرر با آن مواجه می‌شویم. هدف از این مطالعه تعیین میزان شیوع و عوامل خطر آریتمی‌های قلبی در ضمن عمل جراحی استرابیسم در کودکان و بزرگسالان بود.

  روش کار: در این مطالعه تصادفی آینده نگر و دوسوکور، 46 بیمار با کلاس ASA ( American Society of Anaesthesiology ) I و II تحت عمل جراحی استرابیسم با بیهوشی عمومی قرار گرفتند و به دو گروه کودکان زیر 12 سال و بالای 12 سال تقسیم شدند. تمامی بیماران متناسب با سن تحت بیهوشی عمومی قرار گرفتند. اطلاعات دموگرافیک، نوع عضله درگیر، بروز آریتمی (نوع و تعداد دفعات بروز آن)، علت آریتمی و مهارت جراح (استاد - دستیار) ثبت گردید.

  یافته ها: 26 بیمار در گروه کودکان و 20 نفر در گروه بزرگسالان قرار داشتند. در 91% بیماران آریتمی دیده شد که 25 نفر از گروه زیر 12 سال و 17 نفر از گروه بالای 12 سال بودند (به ترتیب 15/96% و 85%) . اختلاف معنی داری از نظر میزان آریتمی بین دو گروه وجود نداشت و از نظر میانگین تعداد دفعات بروز آریتمی در دو گروه اختلاف معنی داری بدست نیامد. اکثر آریتمی‌ها به علت کشش عضلات خارجی چشم ایجاد شد و کشش ملتحمه و فشار روی کره چشم از علل بعدی بودند. تحریک عضله مستقیم داخلی مهمترین عامل آریتمی‌زا بود که در گروه کودکان 13 مورد و در گروه بزرگسال 12 مورد بود. برادیکاردی و تاکیکاردی جزو آریتمی‌های شایع بودند ولی از نظر میزان بروز اختلاف معنی داری بین دو گروه وجود نداشت.

  نتیجه گیری: میزان بروز آریتمی‌ها در ضمن عمل جراحی استرابیسم در هر دو گروه سنی بسیار شایع بوده و با وجود اینکه اغلب به اختلال همودینامیک منجر نمی‌گردد ولی جهت تشخیص و درمان به موقع آن مونیتورینگ دقیق و مداوم بیمار و همکاری بین جراح و متخصص بیهوشی الزامی می‌باشد.

---

  زمینه و هدف: با توجه به شیوع نسبتاً بالای انسداد مادرزادی مجاری اشکی و اهمیت درمان به موقع بیماری و همچنین عدم سابقه چنین تحقیقی در استان اردبیل و وجود تناقض هایی در میزان موفقیت اولین میل زدن مجرای اشکی - بینی، این مطالعه در بیماران مراجعه کننده به بخش چشم طرح ریزی و انجام شد.

  روش کار: این مطالعه به روش توصیفی ـ مقطعی از آبان 79 لغایت اسفند 81 برروی کودکان مبتلا به انسداد مادرزادی مجرای اشکی که تحت عمل جراحی میل زدن در بیمارستان علوی قرار گرفته بودند انجام شد.

  یافته ها : از 70 چشم مورد مطالعه از 50 بیمار 46% دختر و54% پسر بودند. حدود 40% موارد درگیری به صورت دوطرفه و 60% یک طرفه بود. درگیری چشم راست (60% ) بیشتر از درگیری چشم چپ ( 40% ) بود و در 56% موارد درگیری در اولین فرزند مشاهده شد. تظاهر بالینی در 44% موارد اشک ریزش ، 12% موارد ترشح چرکی و 44% موارد هر دو به دست آمد. 90% بیماران یک بار و 10% آنان 3-2 بار تحت عمل میل زدن قرار گرفته بودند. 48% بهبودی کامل، 46% بهبودی نسبی و 6% عدم بهبودی به دنبال میل زدن مشاهده شد.

  نتیجه گیری : تحقیق حاضر نشان داد افراد مذکر بیش از افراد مونث درگیرشده و همچنین درگیری در چشم راست و اولین فرزند بیشتر می باشد . همچنین میزان بهبودی کامل در کودکان زیر یک سال بیشتر بوده و در موارد یک طرفه بیشتر از موارد دوطرفه دیده شد. با توجه به میزان بالای بهبودی در زیر یک سال و احتمال کم بهبودی در بالای دو سال در صورت عدم پاسخ به آنتی بیوتیک های موضعی وماساژ کیسه اشکی، میل زدن در کودکان بین شش ماه تا 5/1 سالگی توصیه می شود.

---

  زمینه و هدف: اگر چه درگیری سیستم اعصاب محیطی در بیماران با نارسایی مزمن کلیه مشخص شده است، ولی مطالعات محدودی در خصوص درگیری سیستم اعصاب مرکزی در این بیماران صورت گرفته است. رفلکس چشمک می تواند به عنوان یک آزمون ساده و غیر تهاجمی در ارزیابی اعصاب مغزی در بیماران با نوروپاتی اورمیک کمک کننده باشد.

  روش کار : مطالعه از نوع مورد- شاهدی است و 18 بیمار با نارسایی مزمن کلیوی با میانگین سنی 2/41 سال و 21 فرد سالم با میانگین سنی 37 سال از نظر تاخیر پاسخ های ₂ CR ، ₂ IR ، ₁ R با استفاده از تحریک عصب سوپرا اوربیتال مورد مقایسه قرار گرفتند. داده های جمع آوری شده به کمک نرم افزار آماری SPSS نسخه 10 تجزیه و تحلیل شد.

  یافته ها : میزان تاخیر امواج رفلکس چشمک برای ₂ CR ، ₂ IR و ₁ R به ترتیب 7/10، 9/31 و 1/33 هزارم ثانیه در افراد سالم و 7/11، 3/34 و 1/35 هزارم ثانیه برای بیماران ثبت گردید. این اختلاف از نظر آماری معنی دار بود (05/0 p< ).

  نتیجه گیری: سیستم اعصاب مرکزی همانند سیستم اعصاب محیطی در بیماران با نارسایی مزمن کلیوی می تواند درگیر شود بنابراین رفلکس چشمک می تواند به عنوان یک روش ساده و غیر تهاجمی در تشخیص درگیری اعصاب کرانیال مفید باشد.

---

زمینه و هدف: با توجه به اینکه داکریوسیستیت مزمن یکی از علل شایع اشک ریزش و ترشح چرکی بوده و از درمانهای اصلی آن جراحی داکریوسیستورینوستومی DCR)) می باشد و با توجه به اینکه استفاده روتین از لوله سیلیکون در اعمال جراحی DCR برای کاهش عود مورد بحث می باشد. این تحقیق با هدف تعیین میزان موفقیت عمل DCR با لوله سیلیکون در بیماران مبتلا به داکریوسیستیت و عوامل مرتبط با بیماری انجام شد.
روش کار: تحقیق بروش توصیفی-مقطعی انجام و طی آن کلیه افرادی که از اول فروردین 1380 تا آخر اسفند 1383 در بیمارستان های سینا و علوی اردبیل تحت عمل جراحی DCR با لوله سیلیکون قرار گرفته بودند با تماس یا پیگیری از منزل جهت معاینات بعد از عمل مراجعه و نتایج حاصله از نظر آماری مورد بررسی قرار گرفت.
یافته ها: در 102 بیمار از 189 بیمار با سابقه عمل جراحی، که جهت پیگیری مراجعه نمودند، از نظر بیشترین شیوع علایم، اشک ریزش و ترشح چرکی 6/55% و در رتبه بعدی اشک ریزش به تنهایی 29/1% قرار داشت. شیوع عمل در زنان 74/1% بیشتر از مردان 25/9% بوده و درگیری یکطرفه 97/3% شایعتر از درگیری دو طرفه می باشد. بیشترین شیوع سنی در عمل DCR60-30 سالگی بوده موفقیت عمل DCRبا لوله سیلیکون 82/3% می باشد موفقیت عمل DCR در مردان 85/7% اندکی بیشتر از زنان 81/5% بوده و متوسط سن بیماران با عمل DCR موفق بیشتر از متوسط سن بیماران با عمل DCR ناموفق می باشد.
نتیجه گیری: با توجه به نتایج مطالعه حاضر میزان بهبودی در موارد درگیری یکطرفه بطور معنی داری از موارد دو طرفه بیشتر می باشد و همچنین میزان موفقیت بعد از عمل در افرادیکه شکایت اولیه آنها به تنهایی ترشح چرکی بوده بطور معنی داری از افرادیکه شکایت اولیه آنها اشک ریزش و یا اشک ریزش همراه با ترشح چرکی بوده بیشتر بوده است. همچنین بنظر می آید استفاده روتین از لوله سیلیکون در اعمال جراحی DCR تاثیری در افزایش میزان بهبودی و کاهش عود بیماری نداشته باشدکه البته برای اثبات این موضوع نیاز به مطالعات بیشتر بصورت آینده نگر می باشد.

---

زمینه و هدف: یکی از مهمترین بحث های قابل تحقیق در چشمه های آب گرم بررسی احتمال پرتوزایی اشعه گامای حاصل از مواد رادیو اکتیو طبیعی موجود در ترکیبات زمین شناسی چشمه های آب گرم که بیشتر در مناطق آتشفشانی قرار دارند می باشد. مشگین شهر با طبیعتی زیبا در شمالغربی کشور واقع شده است. وجود کوه آتشفشانی سبلان باعث بوجود آمدن تعداد زیادی چشمه های آب گرم در اطراف آن شده است. از مهمترین آنها آب گرم قوتور سویی با 5/2 = pHدرشمال شرق، قینرجه با متوسط دمایی 80 درجه سیلسیوس و ایلاندو و موییل سویی درشمالغرب کوه سبلان قرار دارند. این مطالعه به منظور اندازه گیری گامای محیطی و تعیین در جذبی سالیانه برای آبهای گرم فوق الذکر و مقایسه آن با استاندارد جهانی طی سالهای 86-1385 در منطقه توریستی مشگین شهر انجام گرفت.

روش کار: در این مطالعه توصیفی، مقطعی و کاربردی از یک دزیمتر گایگر مولر مدل Smart Ion برای اندازه گیری میزان پرتوزایی گامای محیطی استفاده شد. با استقرار دزیمتر در دو ارتفاع مختلف به ترتیب ارتفاع یک متری و پنج سانتی متری میانگین میزان پرتوزایی گامای محیطی به دست آمد. تعداد موارد دزیمتری در هر فصل حداقل سی بار در قبل و بعد از ظهر انجام شد، در هر بار عملیات دزیمتری سه نقطه در اطراف مظهر چشمه ها انتخاب شدند و در صورت وجود رسوب در اطراف مظهر چشمه ها عملیات دزیمتری روی رسوبات نیز تکرار گردید، دستگاه دزیمتری مدت ده دقیقه در هر ارتفاع روی چهار پایه به طور ثابت نگه داشته شد و موارد دزیمتری که به صورت لحظه ای اعلام می شد ثبت گردید. آنالیز نتایج دزهای ثبت شده با استفاده از آزمون آماری T- test انجام شد.

یافته ها: در مدت یکسال میانگین کل پرتوزایی گامای محیطی آب گرم قینرجه 26/3، آب گرم ایلاندو 21/6 و آب گرم موییل سویی 22/04 میلی سیورت بود.

نتیجه گیری: نتیجه یکسال مطالعه نشان داد که میانگین دز پرتوزایی اشعه گاما در چشمه های آب گرم مورد مطالعه نسبت به استاندارد جهانی حاصل از تمام منابع طبیعی رادیو اکتیو بیش از 10-8 برابر بالاتر بوده و می توان منطقه را جزء منطقه با پرتوزایی طبیعی بالا به شمار آورد.