---

زمینه و هدف: سر درد میگرنی از شیوع بالایی در دنیا برخوردار است و نظر به تفاوت های جغرافیایی بارز در شیوع آن و نیز اوج بروز آن که در 20 تا 30 سالگی است، مطالعه حاضر با هدف تعیین شیوع میگرن در دانشجویان به عنوان نماینده از قشر جوان صورت گرفت تا ارزیابی از وضعیت موجود جهت مداخلات درمانی بعدی صورت گیرد.

  روش کار: این مطالعه به روش مقطعی در سال 1382 صورت گرفت . از کل دانشجویان، 631 دانشجو در مقاطع کاردانی، کارشناسی و دکترای حرفه ای به پرسشنامه ای که بر اساس معیارهای دسته بندی میگرن از سوی انجمن بین المللی سردرد تنظیم شده بود پاسخ دادند، داده ها پس از جمع آوری با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 12 تجزیه و تحلیل گردید و از آمار توصیفی برای ارایه نتایج استفاده شد.

  یافته ها: 6/76% دختر و بقیه پسر بودند. میانگین سنی دختران 6/20 سال و پسران 4/21 سال بود. شیوع سردرد میگرن در کل 3/7% بود که 4/5% میگرن بدون اورا، 6/1% با اورا و 3/0% هر دو نوع بود. شیوع میگرن در دختران بیش از پسران (نسبت جنسی 5/2)، در مجردین بیش از افراد متأهل و در دانشجویان مقطع دکترای حرفه ای بیش از سایر مقاطع بود، بجز میگرن با اورا که در دانشجویان مقطع کاردانی بیشتر بود. سابقه فامیلی سردرد در 6/45% مبتلایان مثبت گزارش گردید. 2/65% از کسانی که دچار میگرن بودند به پزشک مراجعه نکرده و از نوع سردرد خود بی اطلاع بودند.

  نتیجه گیری : در مقایسه با برخی مطالعات مشابه، شیوع میگرن در دانشجویان پایین تراست اما عدم پیگیری و درمان مناسب در آنها بسیار بالاست که لزوم مداخلات مناسب بهداشتی را می طلبد.

---

  زمینه و هدف: شیوع گواتر در کودکان سنین مدرسه یک شاخص مهم برای اختلالات ناشی از کمبود ید در جامعه است و شیوع بیش از 5% آن نشانگر یک مشکل بهداشتی عمومی می باشد. در مناطق با IDD خفیف تا متوسط اندازه گیری حجم غده تیروئید بوسیله اولتراسونوگرافی به روش مشاهده و لمس ترجیح داده شده است. مطالعه حاضر، با توجه به اهمیت موضوع، کوهستانی بودن منطقه و عدم استفاده از این روش برای تعیین شیوع گواتر در استان آذربایجان شرقی طراحی شد.

  روش کار: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی حجم غده تیروئید 230 دانش آموز پسر 15-12 ساله شهرستان تبریز توسط دستگاه اولتراسونوگرافی پرتابل اندازه گیری شد و همچنین غلظت ید ادرار نیز بوسیله روش A ( Sandell-kolthoff reaction ) تعیین شد.

  یافته ها: میانگین حجم غده تیروئید در افراد مورد بررسی ml 21/2 ± 12/8 بود و شیوع گواتربا توجه به آخرین استاندارد های ارائه شده ایران و WHO/NHD بر حسب سن 7/51% و برحسب سطح بدن 1/81% تعیین شد. نتایج نشان داد که میانه ید ادرار نمونه های مورد بررسی µg/dl 2/15 و شیوع کمبود ید 1/29% بود.رابطه معنی داری بین ید ادرار و حجم غده تیروئید مشاهده نشد.

  نتیجه گیری: حجم بالای غده تیروئید دانش آموزان شهرستان تبریز به احتمال زیاد به علت کمبود ید دریافتی در سال های اول زندگی این افراد است. نقش کمبود دریافت مواد غذایی غنی از ید، مصرف گواتروژن ها و اثر شرایط اقلیمی منطقه را بر حجم غده تیروئید در دانش آموزان تبریزی نباید نادیده گرفت. انجام مطالعات بیشتر جهت تعیین یک مرجع منطقه ای برای حجم غده تیروئید و اطمینان از مصرف نمک های یددار ضروری به نظر می رسد .

---

زمینه و هدف: اطلاعات محدودی در باره سوﺀ مصرف مواد در نوجوانان ایرانی وجود دارد. هدف مطالعه حاضر برآورد شیوع سو ﺀمصرف مواد روان گردان و تعیین عوامل مرتبط با آن در دانش آموزان دوم دبیرستان های پسرانه شهر تبریز میباشد.

روش کار: 1785(13/7%) دانش آموز دوم دبیرستان از دبیرستانهای پسرانه شهر تبریز به روش سهمی خوشه ای تصادفی انتخاب گردید و در اسفند 1383 دانش آموزان یک پرسشنامه خود ایفای 48 سوالی را تکمیل کردند. سوالات پرسشنامه به منظور تعیین مصرف مواد روان گردان و الکل، مراحل مصرف سیگار، اندازه گیری اعتماد به نفس، اندازه گیری گرایش به مصرف سیگار و رفتارهای خطر پذیر و مشخصات دموگرافیک طراحی شده بود. با استفاده از رگرسیون لوجستیک، عوامل مرتبط با شیوع مصرف مواد روان گردان و الکل بررسی شد.

یافته ها: میانگین سن دانش آموزان شرکت کننده در مطالعه به هنگام ورود به مطالعه0/87 ± 16/28 سال (دامنه سنی 19-15) بود . از میان 1785 دانش آموز 226 نفر (12/7%) تجربه مصرف الکل و 36 دانش آموز (2/0%) تجربه مصرف داروهای روان گردان داشتند. سن بالا (OR=1/55)، داشتن رفتار خطر پذیر عمومی (OR=1/70)، بودن در مرحله پیشرفته مصرف سیگار (OR=3/70)، تجربه خود آزاری (OR=1/22) ، وضعیت اجتماعی- اقتصادی بالا (OR=1/62) و تجربه مصرف مواد روان گردان (OR=5/72) با تجربه مصرف الکل ارتباط داشت و بودن در مرحله پیشرفته مصرف سیگار(OR=3/26) ، وضعیت اجتماعی- اقتصادی بالا(OR=1/52) و تجربه مصرف الکل (OR=7/81) با تجربه مصرف مواد روان گردان ارتباط داشت.

نتیجه گیری: این مطالعه شیوع پایین سو مصرف مواد را در نوجوانان نشان داد و همچنین برخی عوامل مرتبط را معین کرد. نتایج این مطالعه از برنامه هایی که هدفشان تغییر همزمان رفتارهای پرخطر است، حمایت می کند. هر چند نتایج این مطالعه برای مسولان بهداشت عمومی اهمیت زیادی دارد ولی مطالعات بیشتری برای تعمیم یافته ها نیاز است

---

  زمینه و هدف: وقوع چشمگیر سقط های القایی و غیر بهداشتی در سراسر جهان بویژه در جوامع در حال توسعه و منجر شدن بسیاری از این سقط ها به مرگ و میر مادران در سنین بارداری و نیز بر جای گذاردن صدها هزار ناتوانی جسمی و جنسی در جوامع مختلف از جمله ایران و روند رو به رشد آن در کشور ما، که یک سری عوارض اقتصادی را نیز بدنبال دارد، موجب شد این مطالعه با هدف بررسی میزان شیوع، علل و پیامدهای سقط عمدی در زنان شهر اردبیل انجام گیرد.

  روش کار: این مطالعه از نوع توصیفی گذشته نگر بود که به زنان مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی شهر اردبیل که دارای مشخصات واحدهای پژوهشی بودند، پرسشنامه محقق ساخته برای کنترل متغیرهای مورد نظر جهت تکمیل ارائه گردید. روش نمونه گیری به صورت تصادفی بود و تعداد نمونه با استفاده از فرمول حجم نمونه، 1200 نفر در نظر گرفته شد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود که شامل سوالاتی در زمینه مشخصات فردی، سوابق بارداری و روش های پیشگیری از بارداری بود. جهت تعیین اعتبار علمی ابزار از روش اعتبار محتوا و جهت تعیین پایایی ابزار از روش آزمون مجدد استفاده شد. بعد از تکمیل نمونه، اطلاعات به نرم افزار Spss نسخه 16 داده شد و برای روش تجزیه و تحلیل از آمار توصیفی و استنباطی استفاده گردید. در قسمت آمار استنباطی از آزمون های آماری تی مستقل و کای اسکویر استفاده شد.

  یافته ها: میزان شیوع سقط عمدی در تحقیق حاضر 3/8% بود. در اکثریت واحدهای مورد مطالعه دلیل سقط عمدی، رسیدن فرزندان به تعداد دلخواه اظهار گردید و سایر دلایل سقط عمدی عبارت بودند از: وضعیت اقتصادی نامطلوب، فاصله کم بین فرزندان، ادامه تحصیل، نامطلوب بودن جنس جنین، سن بالای مادر و پدر، تحصیلات دانشگاهی و اشتغال مادر، افزایش مدت زمان گذشت از ازدواج (0001/0> p ). در رابطه با پیامدهای سقط عمدی در تحقیق حاضر 5/70% زنان که اقدام به سقط عمدی کرده بودند دچار خونریزی و 4/7% از زنان همزمان دچار خونریزی و عفونت شده بودند و 5/49% از زنان نیز بعلت سقط عمدی در بیمارستان بستری شده بودند.

  نتیجه گیری: با توجه به نتایج تحقیق انتظار آن می رود که مسئولین و دست اندرکاران بهداشتی، گروههای پرخطر جامعه را شناسایی نموده و آموزش های لازم و مشاوره های فردی در جهت آگاه سازی بیشتر آنان و تغییر نگرش و باورهای آنان در خصوص عوارض وخیم ناشی از سقط عمدی را ارائه نمایند.

---

  زمینه و هدف: اختلال بیش فعالی-کم توجهی یک اختلال عصبی و ارثی است که در بزرگسالان عمدتا ً از بین نمی ‏ رود، این اختلال برای دانشجویان مبتلا مشکلات بسیاری در زمینه های عاطفی، اجتماعی، تحصیلی و شغلی ایجاد می‏کند. هدف این مطالعه تعیین میزان شیوع اختلال بیش فعالی-کم توجهی در دانشجویان ساکن خوابگاههای وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اردبیل می‏باشد.

  روش کار: این مطالعه از نوع توصیفی- مقطعی می‏باشد. تمامی دانشجویان ساکن خوابگاههای وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اردبیل در سال تحصیلی 87-88 انتخاب شدند. در این مطالعه از دو پرسشنامه استفاده شد. پرسشنامه اول مربوط به مشخصات دموگرافیک و پرسشنامه دوم شامل پرسشنامه تشخیصی کوتاه اختلال بیش فعالی- کم توجهی بزرگسالان کانرز بود. برای تکمیل پرسشنامه ها از روش سرشماری و خود گزارشگری استفاده شد. داده ها پس از جمع آوری با استفاده از آزمون های آماری توصیفی و کای دو و با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

  یافته ها: یافته های تحقیق نشان داد که از کل جمعیت نمونه تحقیق 3/65 درصد زن و 7/34 درصد مرد هستند. از این تعداد 8/93 درصد مجرد و 2/6 درصد متاهل بودند. نتایج همچنین نشان داد که شیوع اختلال بیش فعالی-کم توجهی در جمعیت مورد مطالعه 6/8% است. بررسی ها، شیوع بیشتر بیماری را در افراد مذکر نشان داد. همچنین در گروه بیش فعالی-کم توجهی میزان بالاتری از سابقه اختلال روانپزشکی، مصرف داروهای روانپزشکی و مصرف سیگار وجود داشت.

  نتیجه گیری: بر اساس نتایج این مطالعه و شیوع بالای این اختلال نیاز به توجه بیشتر به دانشجویان در این زمینه در جهت شناسایی و معرفی به موقع افراد مبتلا به روانپزشک به منظور درمان و پیشگیری از عوارض این اختلال در آینده ضروری به نظر می رسد.

---

  زمینه و هدف: پوسیدگی دندانی شایعترین بیماری مزمن دوران کودکی است و عوامل مختلفی در شیوع و بروز این بیماری موثر هستند. هدف این مطالعه تعیین شیوع پوسیدگی دندان در بین دانش­آموزان 12-6 ساله مدارس ابتدایی شهر اردبیل بود.

  روش کار: در این مطالعه توصیفی مقطعی تعداد 847 دانش­آموز (444 نفر دختر و 403 نفر پسر) به صورت تصادفی از مدارس دولتی و غیرانتفاعی سطح شهر اردبیل انتخاب شدند. معاینه بالینی دانش­آموزان براساس معیارهای سازمان جهانی بهداشت که شامل تعیین شاخص­های DMFS, DMFT, dmft و تعیین شیوع پوسیدگی دندان بودند، انجام شدو اطلاعات در چک لیستی وارد شدند. داده ها با استفاده از روشهای آماری مجذورکای، T-test و ANoVA در نرم افزار SPSS نسخه 16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

  یافته­ها: شیوع پوسیدگی دندان در بین دانش­آموزان 12-6 ساله مدارس ابتدائی به طور کلی7/79% بدست آمد که در دندانهای دائمی 1/71% و در دندانهای شیری3/88% بوده است. میانگین کل شاخص­های dmft ، DMFT و DMFS به ترتیب 09/0 ± 74/2 و 1/0 ± 6/1 و 1/0 ± 5/3 بود. نتایج نشان داد که رابطه معنی­دار آماری بین شاخص­های dmft ، DMFT و DMFS و گروههای سنی وجود داشت.

  نتیجه گیری: نتایج نشان داد که شیوع پوسیدگی دندان در بین دانش­آموزان 12-6 ساله شهر اردبیل بیشتر از حد استانداردهای جهانی می باشد. بنابراین بهبود در سرویس دهنده­های خدمات دندانپزشکی، برنامه ریزی و انجام مواردی از قبیل آموزش، پیشگیری و درمان به منظور سلامت دهان و دندان کودکان در آینده کاملاً ضروری به نظر می­رسد.

---

زمینه و هدف: با توجه به اهمیت مطالعات مقطعی درکنترل بیماری ها،  این مطالعه با هدف بررسی شیوع اختلالات روانپزشکی در طول عمر در کودکان و نوجوانان استان اردبیل در سال 96 انجام شد.
روش کار: در این مطالعه 1035 نفر از کودکان و نوجوانان 6 تا 18 سال با استفاده از نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند و با نسخه دیجیتال آزمون K-SADS از نظر اختلالات روانپزشکی مورد بررسی قرار گرفتند. 24 نوع اختلال روانپزشکی کودک و نوجوان در این مطالعه ارزیابی شدند. نمونه گیری در جمعیت عمومی و با مراجعه به درب منازل صورت گرفت. ارزیابی ها توسط روانشناسان دوره دیده انجام شد. برای اختلالات شیوع نقطه ای و شیوع فاصله ای با فاصله اطمینان 95% محاسبه گردید. تحلیل آماری داده ها با نرم افزار SPSS-22 صورت گرفت.
یافته ها: اختلال نقص توجه بیش فعالی، نافرمانی مقابله ای، شب ادراری و اضطراب جدایی چهار اختلالی هستند که بالاترین شیوع را در نمونه مورد بررسی داشتند و اختلالات سایکوز، اتیسم و پانیک کمترین شیوع را داشتند. افسردگی با 1/7درصد شیوع متوسطی بین سایر اختلالات داشت. شیوع کلی اختلالات 31/7درصد بود.
 نتیجه گیری: میزان شیوع اختلالات روانپزشکی در کودکان و نوجوانان اردبیل شیوع بالایی دارد. با توجه به این میزان شیوع، ضروری است مطالعات سبب شناسی برای اختلالاتی که شیوع بالایی دارند انجام شود و سیستم های بهداشتی برنامه های پیشگیرانه ای را برای عموم مردم طراحی و به مورد اجرا درآورند.
 

---

زمینه و هدف: واژینیسموس انقباض غیرارادی عضله های یک سوم خارجی واژن است که مانع از مقاربت می‌شود. براساس سیستم تقسیم بندی بیماری‫های روانی (DSM-V-TR) این اختلال همراه با دیسپارونیا، «اختلالات درد/ دخول تناسلی- لگنی» را تشکیل می‌دهد. هدف از این مطالعه مروری، خلاصه سازی مطالعات مبتنی بر جمعیتی که شیوع واژینیسموس را در جمعیت عمومی گزارش کرده اند و کشف اختلاف بین مطالعات بود.
روش کار: این مطالعه مروری نظام مند بر روی مقالات موجود در خصوص شیوع واژینیسموس در دنیا و به زبان انگلیسی انجام شد. در انتخاب مقالات وارد شده به مطالعه کنونی، از کلـمات کلیـدی Vaginismus، Prevalence، Incidence، Sexual Pain Disorder، Sexual Dysfunction، Genito-Pelvic Pain-Penetration Disorder در پایگاه‫های اطلاعاتی Google Scholar، Science Direct، PubMed، Cochrane با همه ترکیبات احتمالی این کلمات استفاده شد. هیچ‌گونه محدودیت زمانی برای جستجو در نظر گرفته نشد تا تمام مقالات مرتبط منتشر شده تا 21 سپتامبر 2018 بازیابی شوند.
یافته ها: از کل 10 نمونه مورد بررسی 4 مقاله شیوع واژینیسموس را در جمعیت عمومی گزارش کرده بودند. در مطالعات منتخب، شیوع واژینیسموس در جمعیت عمومی زنان در مطالعات 0/4 تا 8 درصد گزارش شد.
نتیجه گیری: میزان های شیوع متفاوتی در مطالعات مختلف برای واژینیسموس ذکر شده بود. در مطالعه مروری حاضر به دلیل ناهمگونی گزارشات شیوع و روش‫های مختلف بکار رفته در مطالعات، امکان متاآنالیز و تعیین شیوع کلی نبود.
 

---

زمینه و هدف: پاتوژن ­های فرصت­ طلب از جمله کریپتوسپوریدیوم، ایزوسپورا بلی، بلاستوسیستیس و غیره در افراد مبتلا به اچ آی­ وی سبب بیماری­های گوارشی و غیر گوارشی مختلف می­ شوند. در مبتلایان به اچ­ آی­ وی که مقدار CD4 آنها کمتر از 200 باشد، این علائم تشدید می­یابد. هدف از این مطالعه تعیین میزان شیوع عفونت­ های انگلی در افراد مبتلا به اچ­ آی­ وی در شهرستان تبریز می­ باشد.
روش کار: این پژوهش مقطعی و توصیفی بر روی 137 فرد مبتلا به اچ­ آی­ وی مراجعه کننده به مراکز مشاوره بیماری­ های رفتاری شهرستان تبریز در سال 1400 انجام شد. پس از دریافت رضایت­ نامه کتبی، نمونه ­های مدفوع جمع­ آوری شدند و  به منظور تشخیص آلودگی_­های انگلی با استفاده از روش ­های گسترش مستقیم و رنگ­ آمیزی زیل­نلسون و تری­کروم مورد ارزیابی قرار گرفتند.
 یافته‌ها: از مجموع 137 فرد مبتلا، 93 مورد مرد و 44 مورد زن بودند. بیشتر افراد در بازه سنی 60-20 سال بودند. فراوانی کلی عفونت­های انگلی 57.7 درصد به دست آمد و بیشترین شیوع مربوط به بلاستوسیستیس 24.1 درصد و کریپتوسپوریدیوم 14.16 درصد بود.
نتیجه‌گیری: با توجه به شیوع نسبتا زیاد عفونت­ های انگلی به ویژه بلاستوسیستیس و کریپتوسپوریدیوم در افراد مبتلا به اچ آی وی در شهرستان تبریز که می­ تواند سلامت این بیماران را به خطر بیاندازد، اقدامات لازم از جمله آموزش رعایت بهداشت فردی جهت کنترل و پیشگیری از ابتلا به این پاتوژن­ها ضروری به نظر می­رسد.