---

  زمینه و هدف: در حال حاضر مهاجرت جمعیت روستایی به شهرها و ایجاد محلات حاشیه نشین شهری از چالش ‏ های مهم اسکان جمعیت می ‏ باشد. این چالش می ‏ تواند موجب یک سری نابرابری ها در سلامت از جمله تفاوت در مرگ گروه ‏ های مختلف سنی شود. این مطالعه با هدف بررسی علل و عوامل موثر بر مرگ و میر در کودکان زیر یکسال مناطق حاشیه نشین شهر اردبیل طراحی گردید.

  روش کار: در این مطالعه مورد شاهدی تمام مرگ های کودکان زیر یکسال از اول سال 1387 تا آخر سال 1389 که در مناطق حاشیه نشین شهر اتفاق افتاده به عنوان گروه مورد انتخاب و برای هر مورد دو شاهد از کودکان زنده در مناطق غیرحاشیه نشین و همسان سازی شده از نظر سال تولد و جنس، انتخاب گردید. اطلاعات از مراکز بهداشتی- درمانی و از طریق پرسشنامه با مصاحبه از والدین و بررسی پرونده فوت کودک جمع آوری و با استفاده ار روشهای آمار توصیفی و تحلیلی در نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل گردیدند.

  یافته ها: در این مطالعه 6/74% از موارد مرگ کودکان زیر یکسال در ماه اول زندگی و 4/25% بین یک ماه تا یکسال اتفاق افتاده بود. مهمترین علت فوت در نوزادان نارسی (57%) و مهمترین علت مرگ در شیرخواران یک ماه تا یکسال ناهنجار مادرزادی (4/35%) تعیین گردید. در تجزیه و تحلیل فاکتورهای موثر بر مرگ و میر شیرخواران، متغیرهای وزن هنگام تولد، سن والدین، تحصیلات والدین، شغل والدین، سیگاری بودن پدر و درآمد خانواده ارتباط معنی داری با مرگ و میر شیرخواران نشان دادند.

  نتیجه گیری: مرگ و میر در کودکان زیر یک سال خانواده‏هایی که پدر آنها سیگاری بوده و درآمد خانواده و سطح تحصیلات والدین پایین است به طور مشخصی بالاتر می‏باشد و باید برای کاهش این مرگ و میر نسبت به اصلاح این عوامل اقدام گردد.

---

زمینه و هدف: سنگ های ادراری سومین بیماری شایع دستگاه ادراری است. ارتباطی بین سنگ های ادرای با رژیم غذائی تا حدودی شناخته شده است، ولی موارد ضد و نقیض در این زمینه وجود دارد. هدف از این مطالعه تعیین ارتباط بین انواع سنگ های ادراری با مقدار مواد مغذی مصرفی و عادات تغذیه ای بیماران مبتلا به سنگ های ادراری بود. روش کار: مطالعه حاضر یک مطالعه مقطعی توصیفی- تحلیلی است که در سال های 88- 1387 و بر روی 150 بیماران مبتلا به سنگ مجاری ادراری (91 مرد و 59 زن) در شهر اردبیل انجام گرفت. اطلاعات مربوط به آنالیز سنگ های ادراری، نوع سنگ در گرافی، اقدامات پیشگیرانه و نوع آب مصرفی ثبت گردید. با استفاده از پرسشنامه های بسامد مصرف مواد غذائی و یادآمد خوراک 24 ساعته سه روز در هفته اطلاعات غذائی گرفته شد. داده ها توسط نرم افزاهای SPSS و III Food Processor و برنامه آماری ANOVA مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد که شایعترین نوع سنگهای ادراری در مردان و زنان از نوع اگزالات کلسیم و کمترین آن فسفات آمونیوم بود. ارتباط معنی دار معکوسی بین میزان بتاکاروتن مصرفی و درصد سنگ اسیداوریک وجود داشت، در صورتی که ارتباط معنی دار مستقیمی بین میزان مصرف ویتامین A و فولاسین و درصد سنگ اسید اوریک مشاهده شد ( 05/0 >p). ارتباط معنی دار مستقیمی بین مصرف پنیر و ترشیجات با سنگ فسفات کلسیم وجود داشت ( 05/0 >p). هیچ ارتباط معنی‌داری بین دریافت سایر مواد مغذی و مواد غذائی با انواع سنگهای مجاری ادراری یافت نگردید. نتیجه‌گیری: نتایج مطالعه اخیر نشان داد که مصرف برخی از مواد مغذی مانند فولاسین و ویتامینA و برخی از مواد غذائی مانند پنیر ارتباطی با بروز برخی از سنگهای ادراری داشت، بنابراین با رعایت دقیق و صحیح رژیمهای غذایی احتمالا بتوان از بروز و ظهور بیماریهای مربوط به سنگهای ادراری جلوگیری نمود.

---

  زمینه و هدف: دیابت نوع 2 منجر به اختلالات عروقی و کاهش نیتریک اکساید ( Nitric Oxide (NO) ) می شود. در این مطالعه سعی شده است تا تاثیر میدان الکترو مگنتیک ( Electro Magnetic field (EMF) ) را بر میزان NO به عنوان فاکتور موثر در یکی از مکانیسمهای افزاینده جریان خون و ( Ankle Brachial Index  = ABI ) به عنوان شاخص میزان جریان خون در اندام تحتانی در بیماران دیابتی نوع (2) مورد بررسی قرار گیرد.

  روش کار: این مطالعه از نوع کارآزمایی بالینی تصادفی شاهد دار بود که در سال 1392 در بیمارستان امام و مرکز فیزیوتراپی مهر در شهر اردبیل انجام شد. تعداد 30 بیمار دیابتی بعد از مطالعه اولیه که به صورت پایلوت انجام گرفت با توجه به معیارهای ورود و خروج وارد مطالعه شدند و به طور تصادفی به دوگروه الکترومگنتیک درمانی و کنترل تقسیم شدند. میزان ABI و NO خون دو گروه قبل از شرکت در مطالعه اندازه گیری شد. در گروه الکترومگنتیک از جریان مگنت با فرکانس 10 هرتز و 8mT به صورت اسکن اندام تحتانی به مدت 8 هفته، هر هفته 3 جلسه و هر جلسه 40 دقیقه استفاده شد. در گروه کنترل هیچ مداخله ای انجام نشد. در پایان هشت هفته میزان ABI و NO اندازه گیری شد از آزمون T زوجی و T مستقل در نرم افزار SPSS 19 برای آزمون داده ها استفاده شد.

  یافته ها: نتایج نشان داد در گروه الکترومگنت تفاوت آماری معناداری در ABI قبل (02/0 ± 009/1) و بعد از مداخله (02/0 ± 052/1) وجود دارد (013 / 0= P )، ولی تفاوت آماری معناداری در ABI و NO در گروه کنترل و NO گروه الکترومگنت قبل و بعد از مطالعه یافت نشد (05 / 0< p )، همچنین نتایج افزایش معناداری در میزان اختلاف ABI قبل و بعد از مگنت درمانی (01/0 ± 050/0) نسبت به گروه کنترل (003/0 ± 004 /0) نشان داد (001/0= P ).

  نتیجه گیری: افزایش میزان ABI بیماران دیابتی به دنبال هشت هفته مگنت درمانی می تواند نشان دهنده افزایش جریان خون در اندام تحتانی باشد.

---

زمینه و هدف: اعتیاد عامل تهدید جدی ساختارهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی می باشد. برای کاهش رفتارهای پرخطر ناشی از اعتیاد تزریقی، باید شناخت دقیقی از رفتارها و ویژگی های معتادین داشت. این پژوهش با هدف ارزیابی این ویژگی ها صورت گرفت.
روش کار: مطالعه مقطعی مقایسه ای بر روی دو گروه 360  نفری  شامل 180 معتاد با و 180 معتاد بدون تزریق مشترک با استفاده از پرسشنامه راهنمای مصاحبه انجام گرفت. نتایج با نرم افزار SPSS نسخه 16 و روشهای آماری توصیفی (انحراف معیار و میانگین) و تحلیلی شامل تی تست، آنالیز واریانس و همبستگی مورد تجزیه و تحلیل  قرار گرفتند.
یافته ها: نتایج نشان داد که جنس، وضعیت تاهل، وضعیت اشتغال، سن شروع اعتیاد، سن شروع تزریق، تواتر تزریق مواد مخدر، دفعات تزریق در روز، محل دریافت سرنگ برای تزریق، نوع شرکای جنسی در چند ماه اخیر، بین معتادین تزریقی با تزریق مشترک و معتادین  تزریقی بدون تزریق مشترک،  تفاوت معناداری نداشت. ولی معتادین با تزریق مشترک، سطح تحصیلات پایین تر داشتند ( 037/0 =P)، تعداد سرنگ نو دریافتی شان در ماه کمتر بود ( 001/0 =P)، احتمال ابتلا به ایدز را در خود بیشتر دانسته اند (001/0 =P)،  مذاکره با شریک جنسی در مورد استفاده از کاندوم و نیز استفاده از کاندوم در آخرین رابطه جنسی خود را کمتر ذکر کرده اند (001/0 =P)، میانگین تعداد شرکای جنسی خود در 3 ماه اخیر را بیشتر ذکر کرده اند (003/0 =P). همچنین بین درک از خطر و نیز استفاده از کاندوم درمعتادین تزریقی با تزریق مشترک ارتباط معناداری وجود داشت ( 001/0 =P ).
نتیجه گیری: با توجه به ارتباط معنادار بین درک از خطر و استفاده از کاندوم در معتادین تزریقی با تزریق مشترک، باید جهت افزایش استفاده از کاندوم در میان معتادین تزریقی، اطلاع رسانی مناسبی به معتادان شود.

---

  زمینه و هدف: امروزه بازار مراقبت سلامت به یک بازار رقابتی تبدیل شده وعوامل متعددی دربهره مندی از مراقبتهای بیمارستانی و انتخاب بیمارستان توسط بیماران موثرواقع می شوند. پژوهش حاضر به منظور بررسی عوامل موثر بر انتخاب نوع بیمارستان دولتی یا خصوصی از دیدگاه بیماران غیر اورژانس در بیمارستانهای منتخب استان اردبیل درسال 1391 انجام شده است.

  روش کار: این پژوهش یک مطالعه توصیفی و همبستگی از نوع مقطعی می باشد که جامعه آماری آن را بیماران الکتیو دو بیمارستان خصوصی و چهار بیمارستان دولتی شهر اردبیل در سال 1391 تشکیل داده اند. تعداد نمونه آماری این مطالعه 598 نفر بود که با استفاده از روش تخصیص متناسب به روش تصادفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه ای محقق ساخته بوده که روایی و پایایی آن با ضریب همبستگی 92% تایید شده و ازآمار توصیفی و جداول فراوانی و نیزآزمون رگرسیون لجستیک برای تحلیل داده ها استفاده شده است.

  یافته ها: یافته های این پژوهش نشان دادکه بین عوامل اجتماعی ، خدمات بیمارستانی و امکانات بیمارستان با انتخاب نوع بیمارستان با ضریب اطمینان 95% همبستگی مستقیم وجود دارد؛طبق آزمون رگرسیون انجام گرفته و مقدار EXP(B) از میان سه متغیر مذکور خدمات بیمارستانی اولویت اول بیماران و پس ازآن عوامل اجتماعی و امکانات بیمارستانی به ترتیب اولویتهای بعدی بیماران در انتخاب بیمارستان بوده‌اند.

  نتیجه گیری: مهمترین عامل جذب بیماران به بیمارستانهای بخش دولتی پایین بودن هزینه‌های بیمارستان و در بخش خصوصی توصیه پزشک معالج بوده است. نقش به سزای این دو عامل منجر به کم رنگ شدن تاثیر سایر عوامل مورد بررسی در این مطالعه شده است.

---

  زمینه و هدف: تریکوموناس واژینالیس تک یاخته انگلی است که در دستگاه تناسلی - ادراری انسان زندگی و ایجاد علائم می‌کند. تریکومونیازیس شایعترین عفونت منتقله از طریق تماس جنسی است و بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت بیش از170 میلیون نفر سالانه در سراسر جهان به این انگل آلوده می‌شوند. از عوارض تریکومونیازیس در‌زنان افزایش احتمال انتقال ویروس‌ HIV ، افزایش خطر ابتلا به سرطان سرویکس، زایمان زودرس، تولد نوزاد کم وزن و افزایش احتمال آلودگی به سایر عفونت های منتقله از طریق تماس جنسی می‌باشد. با توجه به اهمیت عوارض ناشی‌از‌آلودگی به تریکوموناس واژینالیس در زنان باردار مطالعه حاضر با هدف تعیین میزان آلودگی به تریکوموناس واژینالیس در زنان باردار و مراجعه کننده به مراکز بهداشتی و درمانی انجام‌گرفت.

  مواد و روش ها: این مطالعه مقطعی‌از نوع توصیفی‌ تحلیلی بود. از میان زنان باردار مراجعه‌کننده به مراکز بهداشتی و درمانی شهر اردبیل تعداد‌500 نفر پس از پر کردن رضایتنامه و پرسشنامه انتخاب شدند. نمونه برداری از ترشحات واژن با سواپ استریل و اسپاکولوم یکبار مصرف، جهت تشخیص مستقیم انگل زیر میکروسکوپ و همچنین کشت در محیط اختصاصی دیاموند انجام شد. نتایج به دست آمده از آزمایشات در کنار اطلاعات موجود در پرسش نامه با استفاده از آزمون آماری کای 2 در نرم افزار آماری‌‌ SPSS (نسخه 19) مورد آنالیز قرار‌گرفت.

  یافته‌ها:‌‌‌ ‌ ‌ از تعداد 500 نمونه مورد مطالعه پنج مورد (1%) در آزمایش مستقیم و‌12 مورد (4/2%) در روش کشت از نظر تریکوموناس مثبت شدند. از بین موارد‌ کشت مثبت 5 نفر‌(7/41%) درگروه سنی 25-16سال و 7نفر (3/58%) درگروه سنی 35-26سال قرار داشتند. همچنین از میان علائم بالینی رابطه معناداری بین ترشح با ابتلا به این انگل مشاهده شد.

  نتیجه گیری: با وجود آلودگی به تریکوموناس واژینالیس در بین زنان متاهل و باردار، ارائه برنامه بهداشتی موثر در پیشگیری از آلودگی در این افراد توسط مسئولین بهداشتی ضروری به نظر می‌رسد.

---

  زمینه و هدف: سویه ‌های مقاوم میکروبی تهدیدی جدی برای سلامت عمومی افراد در جوامع مختلف می ‌باشند. در این میان ظهور سویه ‌های مولد بتالاکتامازهای طیف گسترده در میان اعضای خانواده انتروباکتریاسه که به ‌عنوان عوامل اصلی تولیدکننده عفونت‌ های ادراری محسوب می‌ شوند، مشکلات عدیده ‌ای را در درمان این نوع از عفونت ‌ها، به وجود آورده است. در همین راستا مطالعه ‌ای باهدف تعیین فراوانی ژن بتالاکتاماز TEM-1 در سوش های انتروباکتریاسه جداشده از نمونه‌ های ادراری در شهر اردبیل صورت گرفت .

  روش‌ کار: طی 6 ماه 400 سوش انتروباکتریاسه ادراری از بیماران بستری و سرپایی بیمارستان‌ های اردبیل جمع‌آوری و بر اساس روش ‌های استاندارد تعیین هویت شدند. سپس حساسیت آنتی‌بیوتیکی آنها با روش انتشار در دیسک بررسی‌شده و آزمودن تأییدی مولدین بتالاکتامازهای طیف گسترده، به روش آزمون دیسک ترکیبی انجام شد. در نهایت حضور ژن TEM-1 در سویه‌های مولد بتالاکتاماز های طیف گسترده، به روش PCR بررسی گردید .

  یافته‌ها: از 400 سوش انتروباکتریاسه، 150 مورد (5/37%) مولد بتالاکتاماز طیف گسترده بودند. بررسی نتایج PCR ، حضور ژن TEM-1 را در 69 مورد (46%) از این مولدین، نشان داد. فراوانی این ژن در سوش های انتروباکتر (آئروژنز، کلوآکه)، کلبسیلا (پنومونیه، اکسی توکا) و اشرشیاکلی به ترتیب 5/62 درصد، 5/54 درصد و 8/44 درصد به دست آمد. سوش های پروتئوس میرابیلیس و سراشیا مارسسنس فاقد ژن مزبور بودند .

  نتیجه‌گیری: با توجه به این‌که حضور ژن TEM-1 علاوه بر اشرشیاکلی در سایر اعضای خانواده انتروباکتریاسه اعم از کلبسیلا و انتروباکتر نیز در حال افزایش است. پس شناسایی کافی این سویه‌ها جهت تجویز داروی مناسب، لازم و ضروری است .

---

  زمینه و هدف: بارزترین شاخص بالندگی و توسعه‌ یافتگی یک کشور توانایی‌های فن‌آورانه و پژوهش‌های علمی آن کشور می‏باشد، لذا هر اقدامی برای روشن ساختن جایگاه تحقیق و موانع پیش‌روی آن، حائز اهمیت است . هدف مطالعه حاضر بررسی مشکلات پژوهشی و موانع تولید علم از نظر اعضاء هیئت علمی در دانشگاه علوم پزشکی اردبیل می باشد.

  روش کار: در یک تحقیق توصیفی و پیمایشی نمونه ای به تعداد 126 نفر عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی با استفاده از جدول تعیین حجم نمونه کرجسی و مورگان انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه دو قسمتی شامل اطلاعات جمعیت نگاری و پرسشنامه موانع پژوهشی ستوده اصل و همکاران (1393) می باشد که دارای 39 گویه در مقیاس 5 گزینه ای لیکرت است. برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش‏های آماری تی تست تک نمونه ای،آزمون تی تست برای گروه‏های مستقل و آزمون آنوا استفاده گردید.

  یافته ها: میانگین حیطه مشکلات مربوط به تهیه و تدوین طرح پژوهشی 86/2 و کمتر از میانگین مفهومی بود، اما از نظر آماری معنی دار نبود (056/0 = p) . البته در سه حیطه دیگر یعنی حیطه مشکلات در اجرای طرح، حیطه مشکلات اداری و مدیریتی و حیطه مشکلات فردی میانگین مربوطه بزرگتر از میانگین مفهومی بوده و تفاوت از نظر آماری معنی دار بود (p ≤ 0/05). در مجموع سئوالات و در کل حیطه های چهارگانه میانگین 22/3 و بیشتر از میانگین مفهومی بوده و تفاوت نیز معنی دار بود (001/0= p).

  نتیجه گیری: در بررسی درون حیطه ها به ترتیب مهمترین مشکلات و موانع پژوهشی از نظر اعضای هیئت علمی شامل ضعف کارگروهی در دانشگاه، حجم زیاد کار و انتظارات مختلف دانشگاه از اعضای هیئت علمی و عدم وجود فضای مناسب تحقیقاتی بود.

---

زمینه و هدف: سالمونلوزیس رایج&rlmترین عفونت ناشی از مواد غذایی در جهان است. این مطالعه با هدف بررسی فراوانی آلودگی گوشت و احشاء مرغ عرضه شده در شهرستان اردبیل به سالمونلا، تعیین گروه&rlmهای سرمی و حساسیت آنتی بیوتیکی جدایه&rlmها، انجام شد.

روش کار: در این مطالعه توصیفی- مقطعی طی فصل&rlmهای بهار و تابستان سال 1393، 260 نمونه شامل160 نمونه گوشت مرغ، 50 نمونه سنگدان و 50 نمونه کبد، با هدف جدا سازی سالمونلا طبق استاندارد 1810 ایران تحت بررسی قرار گرفتند. حساسیت آنتی بیوتیکی جدایه&rlmها به روش کربی باوئر آزمایش شد.

یافته&rlmها: 10 درصد نمونه&rlmهای مورد بررسی به سالمونلا آلوده بودند. 3/42 درصد آلودگی مربوط به فصل بهار و 7/57 درصد در تابستان بود. 3/92 درصد از جدایه&rlmها متعلق به گروه سرمی C، 8/3 درصد گروه سرمیB و 8/3 درصد گروه سرمی D بودند. تمامی جدایه&rlmها حداقل به دو آنتی بیوتیک مقاومت نشان دادند. 70 درصد جدایه&rlmها به 2 تا 6 آنتی بیوتیک مقاوم بودند. بیشترین مقاومت جدایه&rlmها نسبت به نالیدیکسیک اسید و استرپتومایسین (100%) بود. مقاومت به تتراسیکلین3/92 درصد، پنی سیلین 5/88، نئومایسین، کانامایسین، فورازولیدون 6/84، کلرامفنیکل 1/73، اوفلاکساسین 4/15، آموکسی کلاو و آمپی سیلین 5/11 و سیپروفلوکسازین 7/7 درصد بود. کمترین مقاومت به جنتامایسین و آمیکاسین (8/3%) بدست آمد. در برابر آزیترومایسین، سفتازیدیم، مروپنم، ایمی پنم و سفکسیم مقاومتی مشاهده نشد.

نتیجه گیری: با توجه به آلودگی 10 درصدی به سالمونلا ، بخصوص شیوع بالای سروتیپ C و اهمیت آن در بیماریزایی در انسان و میزان بالای مقاومت به اکثر آنتی بیوتیک&rlmهای موجود، اعمال راهکارهای بهداشتی جهت کاهش آلودگی ضروری است.

---

زمینه و هدف: شهرستان پارس آباد مغان بدلیل دارا بودن شرایط آب و هوایی معتدل و چراگاههای متعدد از جمله مناطقی است که پرورش گوسفند و بز در آن رونق دارد. بابزیوز یکی از مهم ترین بیماری­های عفونی انگلی حیوانات، خصوصاً نشخوارکنندگان است. این انگل یک پروتوزوآ است که داخل گلبولهای قرمز زندگی کرده و توسط کنه ­های سخت بویژه ریپی سفالوس ، هیالوما ، درماسنتور و همافیزالیس به میزبان منتقل می­شود. هدف از مطالعه حاضر بررسی عفونت بابزیا در گوسفندان شهرستان پارس آباد مغان میباشد.

روش کار: به منظور بررسی میزان آلودگی به بابزیا طی 2 فصل (بهار و تابستان 1393) از 105 رأس گوسفند مناطق مختلف شهرستان پارس ­آباد مغان نمونه خون اخذ شده و گسترش ضخیم و نازک تهیه گردید. گسترش ­های نازک خونی در متانول فیکس و به منظور تعیین حضور انگل تک یاخته­ ای از رنگ غلیط گیمسا به نسبت 1به 14 با آب مقطر رقیق شده برای رنگ­ آمیزی نمونه­ ها استفاده شد.

یافته­ ها: نتایج این مطالعه نشان داد که 33 نمونه (31/42%) به بابزیا آلوده بودند. از این تعداد 18نمونه (17/14%) به بابزیا اویس و 9 نمونه (8/57%) به بابزیا موتازی و 6 نمونه (5/71%) توأماً به هردو گونه بابزیا اویس و بابزیا موتازی آلوده بودند.

نتیجه­ گیری: میزان فراوانی عفونت بابزیا در گوسفندان شهرستان پارس ­آباد مغان قابل توجه بود. تشخیص سریع و درمان به موقع می­تواند از گسترش این بیماری در منطقه جلوگیری نماید.

---

زمینه و هدف: کاندیدیاز یک عفونت قارچی است که توسط مخمرهای جنس کاندیدا ایجاد میشود و کاندیدا آلبیکانس شایعترین عامل آن میباشد. جدیترین عوارض کاندیدیاز در دوران بارداری عبارت از نارس بودن نوزاد، کوریوآمینیت، پنومونی کاندیدیایی و کاندیدیاز سیستمیک نوزادان میباشد. این مطالعه با هدف بررسی شیوع ولوواژینیت کاندیدیایی، تعیین گونه های کاندیدا و شناسایی گونه های مقاوم به درمان کاندیدا در زنان باردار مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی اردبیل انجام شد.

روش کار: تعداد 408 نفر از زنان باردار مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی اردبیل انتخاب شدند. اطلاعات دموگرافیک و اخذ رضایت نامه با استفاده از یک پرسشنامه جمع آوری شدند. دو نمونه سواپ از ترشحات مخاطی واژن جهت دید مستقیم و کشت تهیه شد. پس از تعیین گونه های کاندیدا،. جهت بررسی حساسیت دارویی سویه های جداشده، از پنج دیسک فلوکونازول، کتوکونازول، کلوتریمازول، نیستاتین و امفوتریسین ب طبق دستورالعمل CLSI استفاده گردید. اطلاعات پرسشنامه و نتایج آزمایشات با استفاده از آزمون آماری کای 2 و T-testدر نرم افزار آماری SPSS-19 مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت.

یافته ها: بر اساس نتایج کشت 143 مورد (35%) از نمونه ها مثبت بودند. بیشترین گونه جدا شده کاندیدا آلبیکنس با 119 مورد (83/2%) و در رتبه بعدی کاندیدا گلابراتا ، کاندیدا کروزه ای، کاندیدا پاراپسیلوزیس و کاندیداتروپیکالیس بودند. مطابق نتایج آنتی بیوگرام، بیشترین مقاومت دارویی مربوط به فلوکونازول با 116 مورد (81/1%) و سپس کتوکونازول با 69/9% بود. در کل گونه های کاندیدا با 118 مورد (82/5%) بیشترین حساسیت را نسبت به نیستاتین نشان دادند. در مورد کاندیدا آلبیکنس بیشترین مقاومت به فلوکونازول با 97 مورد (81/5%) و بیشترین حساسیت به نیستاتین با 99 مورد (83/2%) دیده شد.

نتیجه گیری: ولوواژینیت کاندیدیایی در زنان باردار شهر اردبیل شایع است و ایزوله های کاندیدا به طور چشمگیری در مقابل داروهای رایج ضد قارچی مقاوم هستند. نیستاتین موثرترین داروی ضد کاندیدا بود. با توجه به اینکه تست آنتی بیوگرام به طور معمول در آزمایشگاه ها انجام نمیگیرد، انجام مطالعات مشابه در فاصله زمانی متعارف میتواند در انتخاب داروی مناسب کمک کننده باشد.

---

زمینه و هدف: سرطان پستان، یکی از شایعترین بدخیمی‌های زنان در جهان است. مسیر آپوپتوز یکی از مهمترین مسیر‌های مقابله با آسیب‌های سلولی به ویژه سرطان است که معمولاً در این بیماری مسدود می‌شود. از آنزیم‌های اصلیِ به راه اندازنده‌ این مسیر آنزیم‌های (β3،α3،1،2) JNK هستند که بر اثر استرس‌های سلولی فعال می‌شوند.
روش کار: در این مطالعه آزمایشگاهی، سلول‌های سرطان پستان با منشأ رده سلولی MCF-7 در محیط کشت RPMI با 10% سرم جنین گاوی کشت داده شدند. سپس تحت تنشهای گرما (45 و 42 درجه سانتیگراد) به مدت 1، 2، 4، 6 و 8 ساعت و تنش‌های اشعه X وγ به مدت 1، 2، 3 و4 ساعت قرار گرفتند و میزان زیستایی آنها با روش MTT و میزان آنزیم JNK با تست الایزا مورد بررسی قرار گرفت.
یافته ها: یافته‌ها نشان داد که تنش‌های غیرزیستی همانند گرما و اشعه باعث افزایش میزان آنزیم JNK و همچنین بازیابی مسیر عملکردی آپوپتوزی آن در سلول‌های سرطان پستان می‌شود. همچنین کاهش زیستایی و افزایش میزان JNK در سلول‌های تحت تنش وابسته به مدت زمان و نوع تنش متفاوت است.
نتیجه‌گیری: نتایج این تحقیقات نشان داد که استرس‌های غیرزیستی تاثیر مستقیمی بر میزان آنزیم JNK دارند. افزایش میزان این آنزیم در سلول باعث فعالیت مسیر آپوپتوز سلولی شده و مرگ برنامه ریزی شده سلول را به همراه دارد. امید است با ادامه روند شناخت بیشتر آنزیم JNK و مسیر‌های مربوطه بتوان راهکارهایی برای کمک به درمان این سرطان را به کار برد.

---

زمینه و هدف: بیماریهای قلبی- ‌عروقی اولین علت مرگ‌ومیر و ناتوانی در جهان است. آگاهی از وضعیت سلامت و الگوی فضایی و زمانی شیوع بیماری نقش اساسی در برنامه‌ریزی سلامت دارد. لذا این پژوهش با هدف بررسی روند فضایی و زمانی بیماری عروق ‌کرونر در استان اردبیل انجام گرفت.
روش‌کار: این پژوهش مطالعه‌ای توصیفی– تحلیلی و مقطعی است. جمعیت مورد بررسی تمامی بیماران بستری به‌علت بیماری عروق‌کرونر در بیمارستان‌های وابسته به دانشگاه علوم‌ پزشکی ‌اردبیل در یک بازه زمانی 5 ساله (1394-1390) به‌روش سرشماری انتخاب شدند. داده‌ها  از نظر محل سکونت و زمان بستری طبقه‌بندی شده و نرخ بستری براساس جمعیت بدست آمده همان سال محاسبه گردید. میزان‌های حاصله توسط  SPSS-23 با استفاده از آزمون‌های توصیفی و تحلیل واریانس با اندازه­گیری­های مکرر مورد تجزیه‌ و تحلیل قرار گرفت و سپس نقشه‌های توزیع فضایی به تفکیک سال با استفاده از نرم‌افزار ArcGIS 10.2 ترسیم شد.
یافته‌ها: در تجزیه‌وتحلیل دموگرافیک از 60156 بیمار بستری به‌‌علت بیماری عروق‌ کرونر در بازه زمانی مورد مطالعه، 58 درصد را مردان و 42 درصد را زنان تشکیل میدادند. بیشترین محدوده سنی بیماران بستری 60-69 سال (25/3%) بود. در بررسی مدت و دفعات بستری بیماران مبتلا به بیماری عروق‌کرونر 92/4 درصد بیماران کمتر از 7 روز و 53/9 درصد بیماران یک بار بستری شده بودند. در بررسی روند زمانی بیماری، بیشترین نرخ بستری با روند صعودی در خلخال و با روند کاهشی در اردبیل و کمترین نرخ بستری علیرغم روند افزایشی در شهرستان کوثر مشاهده شد. در طول بازه زمانی بیشترین کاهش نرخ به‌ ترتیب در شهرستان بیله‌سوار، مشکین‌شهر، نمین و نیر و بیشترین افزایش در گرمی، پارس‌آباد و کوثر دیده شد.
نتیجه‌گیری: با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی توزیع فضایی و مناطق در معرض خطر و روند فضایی و زمانی بیماری عروق کرونر قلب در بازه زمانی 94-1390 در استان اردبیل مدلسازی شد. نتایج نشان داد که میزان بستری در برخی از شهرستان‌های استان علیرغم نوسان در سال‌های متوالی بالا بوده و روند افزایشی داشت. همچنین مناطق شمالی و جنوبی استان در معرض خطر بیشتری از لحاظ ابتلا بودند. با شناسایی مناطق در معرض خطر و روند افزایشی  میزان بستری می‌توان از عوامل خطر بیماری‌های قلبی‌ و عروقی در دوران کودکی و نوجوانی و در زمان درمان بیماران از مرگ‌ و میر ناشی از این بیماری‌ها پیشگیری نمود.

---

زمینه و هدف: رابطه بین عادات غذایی و سرطان مری به درستی مشخص نیست ولی اخیراً نشان داده‌اند که الگوی غذایی غربی می‌تواند با افزایش خطر ابتلا به سرطان مری ارتباط داشته باشد. مطالعه حاضر با هدف مقایسه عادات غذایی و نیترات سرم در بیماران مبتلا به سرطان مری با افراد سالم در شهر گرگان انجام گرفت.
روش کار: در یک مطالعه مورد- شاهدی، 44 فرد مبتلا به سرطان مری (گروه مورد) و 44 فرد سالم (گروه کنترل) به مدت یک سال در شهر گرگان برای مطالعه انتخاب گردیدند. پس از اندازه‌گیری فاکتورهای تن سنجی، اطلاعات دموگرافیک و غذایی توسط پرسشنامه‌های عمومی و بسامد غذایی، ثبت گردید و نمونه‌های خونی ناشتا از هر دو گروه برای اندازه‌گیری سطوح نیترات سرم ‏تهیه شد. نتایج توسط آزمون‌های آماری تی تست مستقل، کای دو، فیشر و آزمون مونت کارلو مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافته ها: وزن، نمایه توده بدنی و سطح سرمی نیترات از نظر آماری در گروه مورد کمتر از گروه کنترل بود (0/05>p). مصرف نمک، سیگار و قلیان در بیماران بیشتر از گروه کنترل بود (0/05>p). نتایج براساس‌ عادات تغذیه‌ائی نشان داد که مصرف نان و برنج، چربی اشباع، چای داغ، کالباس و نوشابه‌های صنعتی در بیماران از نظر آماری بیشتر از گروه کنترل ولی مصرف سبزی‌جات، میوه‌جات، روغن‌های غیراشباع، عسل و گوشت کبابی در بیماران کمتر از گروه کنترل بود (0/05>p).
نتیجه گیری: مصرف برخی از غذاهای آماده، چائی داغ و چربی اشباع با سرطان مری مرتبط بود، اما سطوح سرمی نیترات در بیماران کمتر از گروه کنترل بوده و نشانگر نیاز به تحقیقات بیشتر می‌باشد.

---

زمینه و هدف: سقط خود­بخودی جنین، به از دست دادن آن تا هفته بیستم بارداری اطلاق می­شود که یکی از شایع­ترین مشکلات پزشکی در دوران باروری است. حدود 15 تا 20 درصد تمام بارداری­های قابل­تشخیص بالینی منجر به سقط می‫شوند. عدم موفقیت در بارداری، هزینه­­های اقتصادی و مشکلات روحی و جسمی برای خانواده و جامعه به همراه دارد. سقط مکرر خود­بخودی یک عارضه چند­­­عاملی است و مطالعه حاضر به بررسی ناهنجاری­های کروموزومی در ازدواج­های خویشاوندی در زوج­های واجد سقط­های مکرر خودبخودی در استان اردبیل پرداخته است.
روش کار: 350 بیمار واجد حداقل دو سقط خود­بخودی جنین، با استفاده از تکنیک سیتوژنتیکی GTG-banding مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافته‌ها: ناهنجاری­های کروموزومی والدین در 18 مورد یافت شد (10/28% زوج­ها). بیشتر ناهنجاری­ها از نوع ساختاری بودند (72/2%) . ناهنجار­های کروموزومی در 10 مورد از زنان (55/6%) و 8 مورد (44/4%) از مردان مشاهده شد. جابجایی‫ها فراوان­ترین ناهنجاری­­های کروموزومی (6/55 %) تشخیص داده­شده در این مطالعه بودند. همچنین بین سقط مکرر خود­بخودی ناشی از ازدواج خویشاوندی و ناهنجاری­های کروموزومی ارتباط معناداری یافت شد (0/05>p).
نتیجه‌گیری: با توجه به وجود ارتباط معنی­دار بین سقط مکرر خود­بخودی و ناهنجاری­های کروموزومی در این مطالعه و مطالعه­های قبلی، همچنین میزان بالای ازدواج­های خویشاوندی در جمعیت استان اردبیل، بررسی ناهنجاری­های کروموزمی والدین واجد سقط مکرر، به دنبال مشاوره ژنتیک، امری ضروری است.

---

زمینه و هدف: اولتراسونوگرافی به عنوان بهترین روش غیر تهاجمی و ارزان قیمت در دسترس برای بررسی تغییرات ضخامت اینتیما- مدیای شریان‫های کاروتید (IMT) و برای یافتن ارتباط آن با عوامل خطر قلبی- عروقی و حوادث عروقی در مطالعات مختلف مورد استفاده قرار گرفته است. هدف این مطالعه بررسی میزان IMT در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 بر اساس شاخص‫های بالینی و آزمایشگاهی بود.
روش کار: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی تعداد 100 بیمار مبتلا به دیابت نوع 2 مراجعه کننده به کلینیک دیابت به طور کاملاً تصادفی انتخاب و از نظر شاخص‫های بالینی و آزمایشگاهی آترواسکلروز سیستمیک مورد بررسی قرار گرفتند. هر دو نوع IMT (TA و TB) در شش محل سیستم کاروتید توسط اولتراسونوگرافی محاسبه و شدت افزایش این دو مقدار نسبت به IMT نرمال محاسبه و ارتباط آن با شاخص‫های بالینی و آزمایشگاهی آترواسکلروز تعیین و داده های جمع آوری شده با استفاده از روش‫های آمار توصیفی در نرم افزار spss-19 تجزیه و تحلیل شدند.
یافته ها: در این مطالعه بیش از 80 درصد افراد دارای میزان IMT بالاتر از حد نرمال بودند. بین شدت افزایش IMT با متغیرهای جنس، مصرف سیگار، عدم فعالیت ورزشی منظم، دیس لیپیدمی و کیفیت نامناسب کنترل گلوکز خون ارتباط معنی‫دار و قوی وجود داشت.
نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که بیماری دیابت  و فاکتورهایی مانند عوامل جنسیت، مصرف سیگار و عدم فعالیت ورزشی منظم اثر عمده ای بر روی افزایش IMT نسبت به میزان نرمال داشته است.

---

زمینه و هدف: بیماری‫های انگلی یکی از مشکلات بهداشتی تمام جوامع و از موانع پیشرفت و توسعه اقتصادی- اجتماعی بخصوص در اغلب کشورهای در حال توسعه جهان محسوب می شود. این مطالعه به فراوانی انگل های روده ای در بیماران مراجعه کننده به آزمایشگاه انگل شناسی بیمارستان‫های (دو بیمارستان) وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اردبیل در سال 1397 می پردازد.
روش کار: تعداد 409 نمونه مدفوع از آزمایشگاه های بیمارستان های امام خمینی (ره) و بوعلی جمع آوری و جهت بررسی به آزمایشگاه انگل شناسی دانشکده پزشکی و پیراپزشکی منتقل گردید. در آزمایشگاه نمونه ها با استفاده از روش‫های مستقیم، تغلیظ و کشت مورد بررسی قرار گرفت. نتایج و داده‏ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS-21 مورد تجزیه‌ و تحلیل آماری قرار گرفت.
یافته ها: از 409 نمونه مورد بررسی، 22 مورد (5/4%) آلوده به انگل های روده ای بودند. آلودگی در مردان 5/3 درصد و در زنان 5/4 درصد گزارش شد. آلودگی به تک یاخته و کرم به ترتیب 3/7 و 1/7 درصد گزارش شد. در بین موارد مثبت بیشترین درصد آلودگی مربوط به ژیاردیا و بلاستوسیس تیس بود که هر کدام در بین کل افراد 1/2 درصد و از بین موارد مثبت 22/7 درصد بود.
نتیجه گیری: مطالعه حاضر نشان داد که فراوانی آلودگی به انگل های روده ای تک یاخته ای به ویژه ژیاردیا لامبلیا و بلاستوسیس تیس هومینیس در اردبیل بالا است که نیاز به انجام اقدامات کنترلی خاص دارد.
 

---

زمینه و هدف: ژن MEFV نقش برجسته ای در بیماری خود التهابیFMF دارد. این بیماری بیشتر در ساکنین مناطق مدیترانه ای دیده می‫شود. با در نظر گرفتن نقش این ژن در بسیاری از بیماری‫های روماتیسمی و حتی غیر روماتیسمی، شناسایی واریاسیون‫های مختلف این موتاسیون در جمعیت نرمال این مناطق هدف این مطالعه بود.
روش کار: تعداد 224 نفر از افراد فاقد بیماری FMF وارد مطالعه شدند. نمونه خون این افراد از نظر 12 واریاسیون شایع ژن MEFV غربالگری گردید. شرکت کنندگان پرسشنامه ای شامل داده های مورد نیاز را تکمیل نموده و از نظر علائم و یافته های بالینی بیماری در خود و بستگان درجه یک مورد ارزیابی قرار گرفتند. جهت تحلیل آماری از آزمون‫های کای دو و تی مستقل در نرم افزار SPSS-24 استفاده گردید.
یافته ها: از 224 موردی که وارد مطالعه شدند، 113 مورد (50/4%) مرد و 111 مورد (49/6%) زن بودند. افراد بررسی‫شده 57 مورد (25%) جهش داشتند که 28 مورد مرد (49%) و 29 مورد زن (51%) بودند. بیشترین موتاسیون یافت‫شده به ترتیب E148Q با 41 مورد (18/3%)، سپس P369S با 7 مورد (3/1%) و V726A 5 مورد (2/2%) بود. از جهش A744S 3 مورد (1/3%) و از F479L و M694V و R761H هر کدام 2 مورد (0/8%) همچنین از جهش K695R تنها یک مورد (4/0%) دیده شد و نهایتاً جهش‫های M680I(G/C)،M680I(G/A)، I692del، M694I دیده نشد. جهش های هتروزیگوت ترکیبی E148Q/P369S, E148Q/V726A, E148Q/P369S, P369S / F479L در جمعیت نرمال بدون هیچ ارتباطی با بیماری FMD مشاهده شد.
نتیجه گیری: 25 درصد از جمعیت نرمال شمالغرب ایران واریاسیون‫های ژن MEFV بصورت هتروزیگوت دارند که شایع‫ترین آن موتاسیون E148Q می‫باشد که می‫تواند یک واریانت نرمال جامعه در فقدان علایم بالینی در نظر گرفته شود. همچنین جهش‫های M680I(G/C)،M680I(G/A)، I692del و M694I در جمعیت نرمال دیده نشدند، لذا در صورت مشاهده حتی به صورت هتروزیگوت می‫توانند یک واریاسیون بیمارگونه تلقی شوند.
 

---

زمینه و هدف: کیست هیداتید، یک مشکل مهم بهداشتی در ایران محسوب می‌شود. در ۸۰ درصد موارد، درگیری فقط در یک ارگان است. هرچند ندرتاً درگیری چند ارگان نیز گزارش‌شده است. ولی به نظر می‌رسد شیوع کیست هیداتید با درگیری بیش از یک محل در ایران بیشتر از سایر نقاط دنیا باشد. بررسی درگیری همزمان چند ارگانی کیست هیداتید در اردبیل انجام‌ نشده است و بیشتر به‌صورت گزارش موردی می‌باشد. هدف این مطالعه بررسی بیماران با درگیری چند ارگانی کیست هیداتید در اردبیل شمال غرب ایران می‌باشد.
روش کار: در این مطالعه مقطعی ۳۴ بیمار مبتلا به کیست هیداتید با درگیری در بیش از یک محل، وارد مطالعه شدند. برای هر بیمار، یک پرسشنامه از پیش تدوین‌شده شامل نام و نام خانوادگی، سن، سطح تحصیلات، شغل، محل سکونت، محل کیست، تظاهرات بالینی و نتایج آزمایش سرولوژیکی، نتیجه سونوگرافی و سی‌تی‌اسکن تکمیل گردید. افرادی که قبلاً سابقه درمان به علت کیست هیداتید داشتند، از مطالعه کنار گذاشته شدند. سپس داده‌های حاصله وارد نرم‌افزار SPSS-21 شده و با آزمون‌های توصیفی و تحلیلی آنالیز گردید.
یافته ها: میانگین سنی بیماران 36/41 سال بود. 61/8 درصد بیماران، زنان خانه‌دار و ۶۴ درصد ساکن روستا بودند. شایع‌ترین ارگان درگیر کبد بود و درگیری هم‌زمان کبد و ریه در 38/2 درصد بیماران و بیشتر در زنان مشاهده گردید. همراهی کیست ریه راست با کیست کبد نسبت به ریه چپ بیشتر بود. فقط در ۴۳ درصد بیماران سرولوژی کیست هیداتید مثبت بود و رابطه بین سرولوژی و نوع درگیری بر اساس آزمون مجذور کای معنی‌دار نبود.
نتیجه‌گیری: با توجه به شیوع بالای درگیری کیست هیداتید بیش از یک محل در منطقه ما، در همه بیماران مخصوصاً زنان مبتلا به کیست هیداتید کبد، باید ارگان‌های دیگر به‌ ویژه ریه‌ها مورد بررسی قرار گیرد.
 

---

زمینه و هدف: این مطالعه با هدف تعیین بیوآئروسل‫های باکتریایی در هوای داخل دانشگاه های اردبیل و بررسی فاکتورهای تاثیرگذار بر روی غلظت آنها در شهر اردبیل انجام گرفته است.
روش کار: نمونه برداری هوا با استفاده از نمونه بردار تک مرحله اندرسون با دبی 3/28 لیتر در دقیقه و مدت زمان 10 دقیقه از محدوده تنفسی افراد انجام می گرفت. در این مطالعه  ازتریپتیک سوی آگار به همراه آنتی بیوتیک سیکلوهگزآمید برای کشت استفاده گردید. برای تشخیص افتراقی باکتری‫ها از روش‫های تشخیص بیوشیمیایی شامل تست‫های DNase، کاتالاز، اکسیداز، کواگولاز، تست هیدرولیز اسکولین صفراوی، اوره‫آز، تست سیترات، مقاومت به آنتی بیوتیک نووبیوسین و باسیتراسین، اپتوچین استفاده شد.
یافته ها: میانگین غلظت باکتری‫ها در دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل به ترتیب در هوای آزاد بیرون دانشکده، سالن‫ها، کلاس‫ها و اتاق‫های اساتید و کارکنان برابر 18، 4/88، 6/76، 4/77 CFU/m³ بود و میانگین غلظت باکتری ها در دانشگاه آزاد اسلامی اردبیل به ترتیب در هوای آزاد بیرون دانشکده، سالن‫ها، کلاس‫ها و اتاق‫های اساتید و کارکنان برابر 103، 97، 124، 132 CFU/m³ بود. گونه های غالب باکتری‫ها در هوای داخل دانشکده ها به ترتیب شامل استافیلوکوک اورئوس، استافیلوکوک اپیدرمیدیس، اکتینومیست و باسیلوس می‫باشند.
نتیجه گیری: با توجه به نتایج این مطالعه مشخص می‫شود که غلظت بیوآئروسل‫های باکتریایی در هوای داخل دانشکده ها بیش از استاندارد نمی‫باشند ولی فراوانی گونه های باکتریایی می‫تواند باعث بیماری‫های ریوی، روده ای و سایر بیماری در اساتید، کارکنان و دانشجویان در دراز مدت شود.