---

  زمینه و هدف: کریپتوسپوریدیوم یک انگل داخل سلولی-خارج سیتوپلاسمی است که در 20 سال اخیر بعنوان یک عامل بیماریزای انسانی مهم مورد توجه قرار گرفته است. آلودگی به این انگل می تواند از طریق آب و غذای آلوده به مدفوع و یا از طریق تماس حیوان با انسان و یا انسان با انسان صورت گیرد. در افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیفی هستند علایم ایجاد شده توسط این انگل مانند ضعف و ناتوانی، اسهال شبه وبایی، اسپاسم های شدید شکمی، تب پایین، کاهش وزن و بی اشتهایی، بسیار شدید است. از آنجایی که تا کنون مطالعه ای منطقه ای درباره کریپتوسپوریدیوزیس انجام نشده بود مطالعه حاضر با هدف بررسی شیوع آن در بین کودکان بستری در بیمارستان های اردبیل طراحی و اجرا گردید.

  روش کار: این مطالعه یک بررسی توصیفی- تحلیلی بود که از تابستان 1383 تا بهار 1384 روی 371 کودک که در بیمارستان های سبلان و علی اصغر (ع) اردبیل بستری بودند انجام پذیرفت. برای هر فرد یک پرسشنامه تکمیل شد. نمونه های مدفوع به روش فرمل- اتر تغلیظ شده و به روش زیل - نلسون تغییر یافته رنگ آمیزی شدند. نتایج توسط آزمون آماری مجذور کای و�در نرم افزار آماری SPSS نسخه 11 تجزیه و تحلیل شدند.

  یافته ها: 371 نمونه مدفوع از 371 کودک مبتلا به اسهال تحت آزمایش قرار گرفت. اووسیت های کریپتوسپوریدیوم در 15 نمونه از 371 نمونه مورد بررسی شناسایی شدند و میزان شیوع 04/4% به دست آمد. در بیمارانی که آلوده بودند، 7/66% در رده سنی 6 تا 24 ماه، 20% در رده سنی 25 تا 48 ماه و 3/13% در رده سنی بین 49 تا 72 ماه قرار داشتند.

  نتیجه گیری: از آنجایی که میزان شیوع کریپتوسپوریدوز در سن 24-6 ماه بیشتر بود، لزوم آموزش های بهداشتی برای مادران این گروه سنی بیشتر احساس می شود.

---

زمینه و هدف: پریکاردیال افیوژن با تجمع بیش از حد طبیعی مایع در فضای پریکارد مشخص می شود که می تواند باعث بروز اختلال در عملکرد قلب و حتی مرگ بیمار شود. مطالعات انجام شده در مورد این بیماری بیشتر مربوط به جوامع توسعه یافته بوده و ابعاد اپیدمیولوژیک آن در کشورهای در حال توسعه به خوبی شناخته نشده است. این مطالعه با هدف بررسی اتیولوژی، یافته های بالینی و پاراکلینیکی بیماران مبتلا به پریکاردیال افیوژن انجام شده است.

روش کار: مطالعه حاضر یک مطالعه توصیفی- مقطعی گذشته نگر است. از میان کل بیماران بستری شده در بیمارستان بوعلی اردبیل در طی سال های 1382-1380، 49 بیمار که در اکوکاردیوگرافی دارای افیوژن پریکارد با حجم متوسط تا وسیع بودند انتخاب و وارد مطالعه شدند و از نظر تاریخچه، معاینه فیزیکی و یافته های پاراکلینیکی شامل عکس ساده ریه، الکتروکاردیوگرام و آنالیز مایع پریکاردی (در صورت انجام ) مورد بررسی قرار گرفتند.

یافته ها: از 49 بیمار مورد بررسی 25 نفر (51%) زن و بقیه مرد بودند. محدوده سنی بیماران 10 تا 85 سال بود و 42% از بیماران بالای 60 سال سن داشتند. شایع ترین شکایت بالینی بیماران در زمان مراجعه تنگی نفس (44/9%) و درد سینه (24/5%) بود. ECGبیماران در 1/53%موارد ریتم سینوسی داشت. محور قلب در 83/7% موارد طبیعی بود ECG در 83/7% بیماران ولتاژ پایین کمپلکسQRSرا نشان داد. شایع ترین یافته در عکس ساده ریه کاردیومگالی در 85/7% موارد بود و 14/3% بیماران عکس ساده طبیعی داشتند. اتیولوژی های شایع شامل نارسایی مزمن کلیه 16/3%، بیماری سل 8/2%، نارسایی قلبی 8/2% و بدخیمی 6/1% به دست آمد. در 44/8% بیماران اتیولوژی خاصی به دست نیامد.

نتیجه گیری: به نظر می رسد بیشتر موارد پریکاردیال افیوژن در سنین بالا تر روی می دهد که ممکن است به دلیل شیوع بالای بیماری های مختلف از قبیل HF(Heart Failure)، CRF(Chronic Renal Failure) و بدخیمی در افراد مسن باشد

---

زمینه و هدف: لارنگوسکوپی و لوله گذاری تراشه می تواند موجب پاسخهای همودینامیک به شکل افزایش فشار خون و ضربان قلب و همینطور سبب بی نظمی ضربان قلب و ایسکمی میوکارد گردد. این تغییرات در افراد مسن می توانند تهدید کننده زندگی باشند. مطالعه حاضر به صورت کار آزمایی بالینی جهت مقایسه اثرات دو داروی مخدر سریع الاثر آلفنتانیل و رمی فنتانیل بر پاسخ های همودینامیک به القای بیهوشی و لوله گذاری تراشه در افراد مسن به انجام رسید.

روش کار: مطالعه حاضر به صورت کارآزمایی بالینی دوسوکور بر روی 40 بیمار 65 سال و بالاتر که کاندید عمل جراحی کاتاراکت تحت بیهوشی عمومی بودند، انجام شد. بیماران به صورت تصادفی به دو گروه 20 نفره تقسیم شدند. در گروه اول، آلفنتانیل 10 میکروگرم بر کیلوگرم و در گروه دوم رمی فنتانیل 5/0 میکروگرم بر کیلوگرم قبل از القای بیهوشی تزریق شد. هر دو گروه در روش بیهوشی به جز مخدرها یکسان بودند. در طی بیهوشی از انفوزیون آلفنتانیل 1 میکروگرم بر کیلوگرم در دقیقه برای گروه اول و رمی فنتانیل 1/0 میکروگرم بر کیلوگرم در دقیقه برای گروه دوم استفاده شد. تغییرات همودینامیک شامل ضربان قلب، فشار خون سیستولی، فشار خون دیاستولی و فشار متوسط شریانی اندازه گیری و در هشت نوبت، قبل از القای بیهوشی، بعد از تزریق داروها، بعد از لوله گذاری تراشه و در پنج نوبت در حین بیهوشی ثبت گردید. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و تحلیلی در نرم افزار آماری SPSS در قالب آزمونهای آماری T ، مجذور کای و آنالیز واریانس تجزیه و تحلیل گردید.

یافته ها: بلافاصله پس از تزریق داروهای مخدر، تمام متغیرهای همودینامیک کاهش یافت. با این وجود کاهش فشار خون دیاستولی بطور معنی داری در گروه رمی فنتانیل بیشتر از گروه آلفنتانیل بود (p<0/05) . پس از لارنگوسکوپی و لوله گذاری تراشه، تمام متغیرهای همودینامیک دچار افزایش شدند و در طی کمتر از ده دقیقه به تدریج کاهش پیدا کردند. فشار خون سیستولی، فشار خون دیاستولی و متوسط فشار شریانی این کاهش بطور معنی داری در گروه رمی فنتانیل بیشتر از گروه آلفنتانیل بود (p<0/05). اگر چه ضربان قلب در چند دقیقه پس از لوله گذاری کاهش یافت ولی این کاهش در دو گروه اختلاف معنی داری با هم نداشت (p>0/05). میزان استفاده از داروی افدرین برای جبران افت شدید فشار خون در گروه رمی فنتانیل (11 بیمار) بطور معنی داری بیشتر از گروه آلفنتانیل (4 بیمار) بود. (p<0/05).

نتیجه گیری: با توجه به نتایج این مطالعه، رمی فنتانیل بیشتر از آلفنتانیل تغییرات همودینامیک ناشی از لارنگوسکوپی و لوله گذاری تراشه را کاهش می دهد. با این وجود رمی فنتانیل در برخی موارد در طی بیهوشی منجر به افت فشار خون می گردد. افزایش تعداد ضربان قلب پس از لارنگوسکوپی ولوله گذاری تراشه بین دو دارو تفاوت مهمی با هم نداشت.

---

  زمینه و هدف: سرطان معده دومین سرطان شایع از لحاظ میزان مرگ و میر در کل دنیا می باشد. استان اردبیل، در شمال غربی ایران بالاترین میزان آدنوکارسینوم معده (اساساً کاردیا) در ایران را دارد. شایع ترین محل سرطان های فوقانی گوارشی در اردبیل ناحیه کاردیا و شایع ترین محل کانسر دیواره راست کاردیا می باشد. با توجه به این موضوع هدف این مطالعه بررسی مقایسه ای وضعیت هیستوپاتولوژیک دیواره راست و چپ ناحیه کاردیا و z-line از لحاظ میزان بروز ضایعات التهابی و پیش سرطانی بود.

  روش کار: مطالعه حاضر از نوع توصیفی - مقطعی بوده و بر روی 100 نفراز مراجعه کنندگان بالغ به درمانگاه ارس جهت آندوسکوپی انجام گرفت. در کلیه بیماران آندوسکوپی به وسیله ویدئوآندوسکوپ انجام شد و یک عددبیوپسی به ترتیب از دیواره راست و چپ کاردیاو z-line و یک عدد بیوپسی از ناحیه آنتروم جهت بررسی هلیکوباکتر پیلوری برداشته شد. تمامی نمونه ها در شیشه های جداگانه فرمالین فیکس شدند و مطالعه پاتولوژیک نمونه ها از نظر ضایعات التهابی و پیش سرطانی بر اساس طبقه بندی سیدنی انجام گرفت و اطلاعات جمع آوری شده توسط نرم افزار SPSS با استفاده از روش های آماری توصیفی و تحلیلی آنالیز شدند.

  یافته ها: 61 نفر (61% ) از افراد مرد و 39 نفر (39%) مونث بودند. دامنه سنی بیماران بین 19 تا 81 سال با میانگین سنی و انحراف معیار 2/16 ± 53 سال بود. شواهد التهاب خفیف تا شدید در دیواره چپ و راست کاردیا و z-line به ترتیب 6/82%، 84%، 1/97%، 93%، آتروفی خفیف تا شدید در 8/22%، 7/28%، 5/26%، 4/24%، متاپلازی نوع 1 تا 3 در 2/2%، 4/6%، 9/2%، 2/12% وجود داشت. دیسپلازی مشکوک در کاردیا و z-line فقط در یک مورد وجود داشت. آنالیز پارامترهای فوق با استفاده از آزمون Wilcox on ، آزمون لامبدا هیچگونه اختلاف معنی دار آماری را از نظر هیستوپاتولوژی در دیواره چپ و راست کاردیا و z-line نشان نداد.

  نتیجه گیری: در این مطالعه اختلاف آماری معنی داری بین دیواره راست و چپ کاردیا و z-line از لحاظ میزان وقوع ضایعات التهابی و پیش سرطانی مشاهده نشد که این موضوع با شیوع بالای سرطان در دیواره راست کاردیا سازگاری ندارد لذا نیاز به مطالعات بیشتر با افزایش دادن تعداد نمونه های بیوپسی بیشتر و استفاده از روش های دقیق تر تشخیص ضایعات پیش سرطانی دارد.

---

  زمینه و هدف: اکثر افرادی که نیاز به ترانسفوزیون‌ خون و فرآورده‌های خونی پیدا می‌کنند، بیماران بدحالی هستند که به دلیل خونریزی، آنمی ناشی از بیماری مزمن، اختلالات انعقادی، مشکلات پلاکتی و سایر موارد مشابه مورد درمان قرار می‌گیرند با توجه به مشکلات و هزینه بالای تامین خون سالم و همچنین عوارض متعدد ناشی از ترانسفوزیون خون و فرآورده‌های خونی لازم است که تجویز فرآورده‌های مذکور براساس معیارهای علمی و فقط در صورت ضرورت انجام گیرد. مطالعه حاضر برای بررسی موارد ترانسفوزیون انجام گرفته در یک بیمارستان جراحی و سوختگی و تشخیص موارد غیرضروری ترانسفوزیون در یک مقطع شش ماهه صورت گرفته است.

  روش‌کار: این مطالعه توصیفی برروی150 نفر از بیمارانی که در نیمه اول سال 1382 در بیمارستان فاطمی اردبیل مورد تجویز خون و فرآورده‌های خونی قرار گرفته بودند، انجام گرفته و بر اساس وضعیت بالینی و معیارهای آزمایشگاهی و شواهد موجود در پرونده بیماران و بر مبنای استانداردهای موجود در منابع علمی در مورد ضروری یا غیرضروری بودن ترانسفوزیون آنان تقسیم‌بندی صورت گرفته است. اطلاعات حاصل با استفاده از نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

  یافته ها: از بین 150 بیماری که تحت ترانسفوزیون قرار گرفته بودند 46 مورد (7/25%) خون کامل، 92 مورد (4/51%) گلبول متراکم، 36 مورد(1/20%) FFP ( Fresh Frozen Plasma ) و 5 مورد (3/2%) پلاکت دریافت کرده بودند. محل ترانسفوزیون در 60 مورد (40%) بخش مراقب های ویژه، 31 مورد (7/20%) بخش جراحی، 28 مورد (7/18%) اتاق عمل، 11 مورد(3/7%) بخش ارتوپدی، 10 مورد(7/6%) بخش سوختگی و 9 مورد(6%) بخش اورژانس بود. از نظر سنی، بالاترین میزان در گروه سنی40 ـ20 سال(7/32%)بوده و از نظر جنسی (3/67%) بیماران مذکر بودند. از نظر ضرورت ترانسفوزیون، با توجه به معیارهای علمی08/26% بیماران در گروه خون کامل، 44/30% در گروه گلبول قرمز، 22/47% در گروه FFP و 80% در گروه پلاکت دریافت غیرضروری داشته‌اند.

  نتیجه گیری: با توجه به هزینه بالای تهیه خون سالم و فرآورده‌های خونی و نیز نظربه مشکلات متعددی که می‌تواند پس از ترانسفوزیون خون و فراورده‌های خونی در بیمار ایجاد شود، تجویز این فرآورده‌ها در بیماران باید با دقت بیشتر و بر اساس معیارهای مشخص علمی انجام گیرد. درصد بالای موارد غیرضروری تجویز خون و فرآورده‌های خونی در مطالعه حاضر نیاز به توجه بیشتر در این زمینه را ضروری می‌سازد.

---

زمینه و هدف: درد به صورت یک مکانیسم دفاعی برای بدن است که به دنبال بروز آسیب در بافت های مختلف بدن ایجاد می شود، بروز درد را می توان از اکثر زخم های جراحی انتظار داشت، با توجه به نتایج کلینیکی نامطلوب ناشی از درد که پس از جراحی ایجاد می شود، هدف از انجام این مطالعه بررسی کیفیت کنترل درد پس از عمل جراحی آپاندکتومی می باشد.

روش کار: در این مطالعه توصیفی ـ مقطعی به روش آینده نگر، تعداد 200 نفر از بیماران تحت جراحی آپاندکتومی به صورت تصادفی انتخاب شدند. کنترل درد، دربیماران باروش تزریق داخل عضلانی داروهای مخدر به فاصله 8 ساعت بود.کلیه بیماران در 12 ساعت پس از اتمام عمل جراحی مورد مطالعه قرار گرفته و تخمین شدت درد بر اساس درجه بندی صفر تا 10 صورت گرفت. اطلاعات لازم جمع آوری و درنرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته ها: 101 نفر (50/5%) از افراد زن وبقیه مرد بودند . در 123 نفر (61/5%) از بیماران داروی پتیدین، 51نفر (25/5%) متادون و در 26 نفر (13%) پنتازوسین جهت کنترل درد استفاده شد. در 98 نفر (49%) از بیماران درد شدید پس از عمل جراحی وجود داشت. میزان شدت درد در داروی پنتازوسین با 21 نفر (80/7%) بیشتر از داروهای دیگر بود.

نتیجه گیری: با توجه به عوارض و مشکلات متعددی که در نتیجه درد پس از جراحی آپاندکتومی در بدن ایجاد می شود، لازم است کنترل درد در بیماران با دقت بیشتر انجام گیرد و توجه بیشتر در این زمینه ضروری است

---

  زمینه و هدف: هیپرپرولاکتینمی اختلالی است که با یکی از انواع بالینی گالاکتوره، نازایی، انواع اختلالات قاعدگی، هیرسوتیسم و PMS ( Perimenstrual Syndrome ) خود را نشان می دهد. برموکریپتین یک آگونیست دوپامین بوده و داروی انتخابی برای درمان این عارضه می باشد. به علت لزوم تداوم مصرف (حتی تا چندین سال) تحمل بیمار نسبت به دارو مهم می باشد. در این مطالعه، عوارض جانبی و میزان تحمل بیماران نسبت به برموکریپتین را در دو فرم مصرف آن (خوراکی- داخل مهبلی) مورد بررسی قرار گرفت.

  روش کار: این مطالعه یک کارآزمایی بالینی یک سوکور می باشد جمعیت مورد مطالعه زنان مراجعه کننده به درمانگاه تخصصی زنان با یکی از شکایات گالاکتوره، اختلالات قاعدگی هیرسوتیسم و نازایی می باشد. حجم نمونه برآورد شده 180 نفر بوده (دو گروه 90 نفری) و مدت مطالعه 2 سال بود. افراد مورد مطالعه به دو گروه مصرف کننده های خوراکی و داخل واژنی تقسیم شده و قبل از شروع مطالعه از نظر کنترل عوارض سیستمیک و موضعی معاینه سیستمیک و زنانگی شدند و پس از حصول اطمینان از نظر سالم بودن سایر سیستم های بدن، به یک گروه نوع خوراکی و به گروه دیگر نوع داخل مهبلی دارو تجویز شد. داده ها بر اساس پرسشنامه تنظیم شده جمع آوری گشته با استفاده از نرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

  یافته ها: در این مطالعه مشخص گردید که عوارض جانبی برموکریپتین در مصرف کنندگان نوع خوراکی 100% موارد و مصرف کنندگان نوع داخل مهبل 2/43% از موارد ایجاد شده است. بیشترین عارضه در نوع خوراکی دارو تهوع (9/38%) و در گروه مصرف کننده داخل مهبلی خارش مهبلی (3/22%) بوده است سرگیجه در گروه مصرف خوراکی نسبت به گروه مصرف داخل مهبلی بیشتر بوده است (8/27% در مقایسه با 3/2%) افت فشار در نوع خوراکی دارو در 2/11% موارد وجود داشته است در حالی که این رقم در مورد گروه مصرف داخل مهبل صفر بوده است. در 2/51% گروه خوراکی بیشتر از دو عارضه دیده شده است. در هر دو گروه مورد مطالعه بیشترین عوارض در 10 روز اول مطالعه ایجاد شده است (7/66% و 8/37%) از نظر شدت عارضه ایجاد شده مشخص گردیده که 2/31% گروه خوراکی و 11% گروه داخل مهبلی شدت عارضه به حدی بوده است که منجر به قطع مصرف دارو گشته است.

  نتیجه گیری: بین شدت و نوع عوارض دارویی در دو فرم مصرف خوراکی و داخل مهبلی برموکریپتین تفاوت معنی دار وجود داشته و تحمل دارویی و تداوم مصرف دارو در نوع داخل مهبلی بیشتر از نوع خوراکی می باشد.

---

زمینه و هدف: میزان بالایی از وزن کم هنگام تولد (Low Brith Weight) در کشورهای در حال توسعه روی می دهد و اسهال و عفونت های تنفسی دو عامل مهم مرگ و میر و ابتلا در نوزادان است. این مطالعه با هدف ارزیابی تاثیر روی بر ابتلا و رشد کودکان LBW در اولین شش ماه زندگی طراحی و اجرا گردید.

روش کار: مطالعه از نوع کارآزمایی بالینی شاهد دار تصادفی شده به روش دو سوکور بود. نوزادان LBW 5 میلی گرم روزانه بمدت شش ماه روی یا دارونما در کلیه دریافت نمودند. فرم های مخصوص توسط متخصص اطفال یا پزشک عمومی همکار طرح در طول دوره مطالعه تکمیل شد. شاخص های تن سنجی در هفته 0، 4، 8،12،16،20 و 24 از طریق ویزیت خانگی توسط پرسشگران آموزش دیده اندازه گیری شد.

یافته ها: مشخصات تن سنجی دو گروه دریافت کننده روی یا دارونما مشابه بودند. میانگین افزایش وزن در گروه روی بطور معنی داری بالاتر از گروه دارونما بود (p=0/036)، همچنین میانگین افزایش قد و دور سر نیز بالاتر بود (p=0/04 و p=0/001). میانگین اپیزودهای عفونت های تنفسی فوقانی در گروه روی کمتر از گروه دارونما بود. (میانگین وقوع در گروه روی 1/7 و در گروه دارونما 3 بود) و از تفاوت معنی داری از نظر آماری داشت (p=0/005). وقوع عفونت های حاد تنفسی تحتانی در 8 مورد گروه دارونما و 5 مورد گروه روی دیده شد اما معنی دار نبود. وقوع اسهال هم فقط در گروه دارونما مشاهده شد.

نتیجه گیری: با توجه به نتایج مطالعه دریافت روی در شش ماه اول زندگی در کودکان با وزن کم هنگام تولد منجر به رشد بهتر و ابتلاء کمتری به عفونت های حاد تنفسی و اسهال می گردد.

---

  زمینه و هدف : عقب ماندگی ذهنی نقایص شدید در کارکردهای شناختی ،مهارتهای اجتماعی و رفتارهای سازشی است. حدود 1تا2 درصد از افراد جامعه به دلایل گوناگونی دچار عقب ماندگی ذهنی می شوند . هدف این تحقیق بررسی میزان شیوع عقب ماندگی ذهنی در شهر اردبیل و تعیین نقش عوامل محیطی و وراثتی در عقب ماندگی ذهنی بوده است یعنی کدام یک از عوامل قبل از تولد ،حین تولد، بعد از تولد و عوامل محیطی با عقب ماندگی ذهنی کودکان در گروه سنی7 تا 11 سال مرتبط است.

  روش کار: به منظوردستیابی بر میزان شیوع عقب ماندگی ذهنی ،نمونه تصادفی به حجم 500 خانوار انتخاب و با روش علّی - مقایسه ای مورد بررسی قرار گرفت همچنین برای تجزیه وتحلیل داده ها و برای بررسی میزان شیوع از درصد و فراوانی و ازمقایسه نسبت در دو گروه مستقل استفاده شده است.

  یافته ها: نتایج مطالعه نشان داد که میزان شیوع عقب ماندگی ذهنی 6/3 درصد است که از میزان شیوع جهانی عقب ماندگی بالاتراست همچنین نتایج بدست آمده از مقایسه دوگروه عادی و عقب مانده ذهنی نشان می دهد که ازدواج فامیلی، بیماری های تب، تشنج در زمان بعدازتولد،حوادث حین زایمان درگروه عقب مانده ذهنی بالاتر است .به علاوه نتایج نشان داد که سطح تحصیلات مادران کودکان عقب مانده ذهنی به طو ر معنی داری پایین تراز گروه عادی است ونیز عوامل محیطی دربین عوامل دیگر مهمترین عامل عقب ماندگی ذهنی کودکان در شهراردبیل بوده است.

  نتیجه گیری: شیوع بالای عقب ماندگی ذهنی و نقش عوامل محیطی درعقب ماندگی ذهنی کودکان شهر اردبیل، مداخلات محیطی چون آموزش خانواده ها و افزایش سطح بهداشت جامعه را می طلبد.

---

زمینه و هدف: در تمام دنیا بیماری سل شایع ترین عامل عفونی کشنده بالغین است . بیماری سل در ترتیب و توالی بار جهانی بیماری ها در سال 1990 در رده هفتم بوده و پیش بینی می شود در سال 2020 هم در رده هفتم بار جهانی بیماری ها بر اساس شاخص DALY (Disability Adjusted Life Years) باقی بماند. این در صورتی است که اغلب بیماری های عفونی در این ترتیب و توالی به رده های پائین تر سقوط می کنند. بیماری سل در هر منطقه بر اساس عوامل موثر جغرافیایی و اجتماعی الگوی خاصی دارد. شناخت این الگو در برنامه ریزی برای کنترل بیماری سل موثر بوده و می تواند مورد استفاده واقع شود. تعیین الگوی توزیع بیماران بر اساس سن، جنس، محل سکونت (شهری- روستایی)، نوع بیماری و نتیجه اسمیر خلط هدف مطالعه حاضر می باشد.

روش کار: این مطالعه بصورت توصیفی مقطعی از نوع گذشته نگر بوده که بر روی 232 نفر از بیماران مسلول تحت درمان مرکز بهداشت شهرستان اردبیل در سال های 84-1381 انجام شده است. اطلاعات لازم از دفتر سل شهرستان و پرونده های موجود بیماران در مراکز درمانی جمع آوری گردید. این اطلاعات با استفاده از روش های آمار توصیفی و تحلیلی در نرم افزارSPSS  آنالیز شدند.

یافته ها: از کل بیماران 37/5% مرد و 65/5% زن بودند . همچنین از کل بیماران تعداد 86 نفر مسلول ریوی اسمیر مثبت، 44 نفر اسمیر منفی ریوی، 98 نفر خارج ریوی و 4 مورد را عود تشکیل می دادند.میانگین سنی بیماران 19/4 ± 42 و دامنه سنی 2 تا 86 سال بود. در مناطق شهری سل ریوی اسمیر مثبت و خارج ریوی و درمناطق روستایی سل ریوی اسمیر منفی و عود بیشتر مشاهده شدند. بیماری ریوی اسمیر مثبت با 59/3% ، ریوی اسمیر منفی با 59/1% و خارج ریوی با 67/3% در خانم ها شیوع بیشتری داشت و عود در دو جنس برابر بود.

نتیجه گیری: نسبت بیماران مسلول ریوی اسمیر مثبت به کل موارد سل ریوی ثبت شده 66% است که با شاخص 65% اعلام شده در برنامه کنترل سل کشوری همخوانی دارد. نسبت موارد جدید سل ریوی اسمیر مثبت به موارد جدید سل ریوی اسمیر منفی و خارج ریوی 60% می باشد که با نسبت یک به یک مورد انتظار تفاوت دارد. درصد موارد عود 1/7% بود و درمقایسه با شاخص مورد انتظار در حدود 4% می توان نتیجه گرفت که نسبتا پایین بوده و این می تواند نشان از موفقیت اجرای راهکار DOTS (Directly Observed Treatment Short-Corse) باشد.

---

زمینه و هدف: پلی نوروپاتی اورمیک بخصوص نوروپاتی محیطی بطور شایع در بیماران همودیالیزی مزمن دیده می شود. شیوع نوروپاتی متغیر بوده و 80-18 درصد گزارش شده است. در این مطالعه شیوع نوروپاتی و ارتباط آن با مدت دیالیز و کفایت دیالیز در بیماران همودیالیزی مورد بررسی قرار گرفته است.

روش کار: مطالعه حاضر از نوع توصیفی - تحلیلی بوده که برروی 30 بیمار همودیالیزی انجام گرفت .در این بیماران معاینات نورولوژی توسط نورولوژیست انجام گردید و KT/V برای کفایت دیالیز از طریق نرم افزار موجود در سایت HDCN (Hypertension Dialysis Clinical Nephrology) محاسبه گردید.NCV (Nerve Conductive Velocity ) و EMG (Electro Myo Graphy) اندام های تحتانی و فوقانی بوسیله نورولوژیست انجام شد. آزمایشات مورد نیاز از آزمایشات سریال بیماران استخراج گردید. در این مطالعه بیماران با هپاتیت C, B و دیابت و آمیلوئیدوز از مطالعه حذف شدند. نتایج با نرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته ها: در معاینات بالینی بیماران 40% نوروپاتی محیطی داشتند، در EMG،NCV 56/7% نوروپاتی خفیف، 13/3% نوروپاتی در حد متوسط و 13/3% نوروپاتی شدید داشتند که ارتباط معنی داری بین مدت دیالیز و کفایت (KT/V) بدست نیامد و در 16/7% از بیماران نوروپاتی یافت نشد. در این مطالعه 7/56% بیماران، کفایت دیالیز مطلوب و 26/6% بیماران کفایت دیالیز در حد قابل قبول و بقیه KT/V نامطلوب داشتند.

نتیجه گیری: با وجود روش های نوین همودیالیز و بهتر در مقایسه با گذشته شیوع نوروپاتی در بیماران همودیالیزی بالا بوده و تغییری در شیوع نوروپاتی حاصل نشده است. کفایت دیالیز با نوروپاتی ارتباط معنی داری ندارد. به نظر می رسد که عوامل ایجاد نوروپاتی کلیرانسی مثل اوره نداشته و در بدن تجمع پیدا می کند.

---

زمینه و هدف: لنفوسیتهای ارتشاح یافته به تومور (TILs (Tumor Infiltrating Lymphocytes عامل شناسایی ودفاع بر علیه سلولهای توموری بدخیم توسط سیستم ایمنی میزبان بوده وسلولهای T، بیشترین سلولهای ایمنی ارتشاح یافته به داخل تومور هستند. اطلاعات متناقضی درباره سلولهایT داخل تومور وجود دارد و مکانیسم های متعددی برای توضیح ناکارایی TILs پیشنهاد شده است. هدف این مطالعه بررسی وضعیت ایمنی لنفوسیتهایT ارتشاح یافته به بافت تومور در سرطان پستان انسان میباشد.

روش کار: از 16 زن مبتلا به سرطان پستان بیوپسی گرفته شد. بررسی های پاتولوژیک و بافت شناسی نشان دادند که در 13 نمونه نوع تومور کارسینوم مجرایی مهاجم ( IDC (Invasive Ductal Carcinoma است. نمونه های بافتی بیماران وگروه کنترل، برای آنالیز بوسیله فلوسیتومتری آماده شدند.

یافته ها: نتایج این بررسی نشان داد که سرطان پستان انسان دارای مقادیر متفاوت و متغییریTILs است. در مورد درصد سلول های داخل توموری با فنوتیپ CD3+/CD45+,CD3+ ,CD45+ دربین گروه های موردمطالعه اختلاف معنی داری یافت نشد. همچنین تفاوت معنی داری در مورد ارتشاح و وضعیت فعالیت زیرجمعیت سلولهای T مابین بیماران سرطانی و گروه کنترل وجود نداشت. سلولهای CD4+ دربیمارانIDC و سلولهای CD8+ دربیماران با تومورهای نوع دیگر ILC (Invasive Lobular Carcinoma) و ( AMC (Atypical Medullary Carcinoma عمده ترین لنفوسیتهای ارتشاح یافته به داخل تومور بودند. سلولهای TCD8+ داخل توموری مارکر HLA-DR را بیشتر از CD25 بعنوان مارکرفعالیت، بیان می کنند.

نتیجه گیری: در این مطالعه ارتباطی بین میزان TILs و اندازه و همچنین مراحل بالینی توموریافت نشد. سلول های ایمنی در بیشتر سرطان های پستان به داخل بافت تومور ارتشاح می یابند. همچنین با درنظر گرفتن بیان مارکرهای فعا لیت، این سلولها تاحدودی فعال شده هستند. درک مکانیسم های سرکوب سیستم ایمنی توسط سلول های سرطانی ممکن است اطلاعات مهمی درمورد راههای فرارتومور و همچنین پیشرفت استراتژی های ضد سرطان بدست دهد

---

زمینه و هدف: (DMPA (Depo Medroxy Progesteron Acetate به طور گسترده بوسیله بیش از 68 میلیون زن در 114 کشور دنیا مورد استفاده قرار می گیرد. دلایل پزشکی و غیرپزشکی متفاوتی برای قطع استفاده از این روش گزارش شده است. این مطالعه در مورد روند مداومت مصرف DMPA در منطقه اردبیل انجام شده است.

روش کار: این مطالعه یک بررسی مقطعی گذشته نگر بوده، که بر روی 396 زن استفاده کننده از DMPA که به مراکز بهداشتی- درمانی اردبیل مراجعه کرده بودند، انجام شد. روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده و ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه ای بود که به صورت مصاحبه با خود فرد تکمیل و اطلاعات بدست آمده با استفاده از نرم افزار11.5 spss و آزمون های آنالیز واریانس و آزمون t مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته ها: میانگین سنی افراد مورد بررسی 7/8 ±32 سال، 95% آنها خانه دار و 33/8% دارای تحصیلات ابتدایی بودند. میزان تداوم 6، 9، 12 و 24 ماهه به ترتیب 44/5%، 26/8% ، 18/2% و 2/3% و شایعترین دلیل عدم تداوم در تمام گروه ها قطع قاعدگی بود. بین تداوم و متغییرهای سطح تحصیلات افراد مورد مطالعه، سطح تحصیلات همسر، شغل همسر، درآمد خانوار، تعداد حاملگی ها، تعداد فرزندان و روش زایمان قبلی رابطه آماری معنی داری مشاهده شد (p<0/05).

نتیجه گیری: شناسایی ویژگیهای افراد داوطلب استفاده از DMPA، به تعیین نحوه مشاوره و در نتیجه بالا رفتن میزان رضایت و افزایش تداوم استفاده از این روش کمک می نماید.

---

زمینه و هدف : بیماری فرو رفتن ناخن به علت گوشه کردن صفحه ناخن درنسج نرم اطراف ناخن ایجاد می شود . به علت شیوع بالای بیماری و نیز عود بالای آن بعد از درمانهای معمول، روش درمانی ماتریسکتومی با فنول 88% با الکترو کواگو لا سیون مورد مقایسه قرار گرفت.
روش کار: این مطالعه به روش کارآزمایی بالینی انجام شده و در آن 30 بیمار مبتلا به بیماری ناخن فرو رفته دو طرفه که به درمانگاه پوست بیمارستان امام خمینی شهر اردبیل از ابان سال 1384 لغا یت شهریور 1385 مراجعه کرده بودند تحت درمان قرار گرفتند. در هر بیمار در یک طرف در گیری ما تریسکتو می با فنول و در طرف دیگر الکترو کوا گو لا سیون اعمال شد.
روش گرد آوری اطلاعات با تهیه پر سشنامه و سپس پی گیری بیماران به مدت 6 ماه بود . داده ها بعد از جمع آوری وارد کامپیوتر شده و در نرم افزار آماری SPSS با استفاده از روش آمار توصیفی و تحلیلی در قالب جداول و نمودار و آزمون کای دو و فیشر آنالیز شدند.
یافته ها: میانگین سنی بیماران5/40±24/56 سال بود. نسبت زن به مرد 3 به 2 بود و محل نا خن درگیر در تمام بیماران انگشت شست پا بود. بیشترین تعداد بیماران سطح تحصیلی ابتدایی (33/3%)داشتند. در موقع مراجعه 18 نفر عفونت ثانوی (60%)، 8 نفر آبسه (26/7%)، 13 نفر بافت گرا نولا سیون (43/3%) در محل در گیری داشتند . انیکو مایکوزیس در هیچ بیماری مشاهده نشد. زمان بهبودی در فنول 2 تا 4 هفته بود و عود و عارضه در فنول مشاهده نشد.
از نظر زمان بهبودی بین دو روش در مانی فقط در دو هفته دوم تفاوت اماری معنی دار بود (p=0/001). ولی از نظر عود و عارضه تفاوت آماری معنی دار نبود.
نتیجه گیری: روش ماتریسکتو می با فنول 88% نسبت به الکترو کوا گولاسیون کاهش زمان بهبودی را دارد و برای درمان بیماران ا رجح تر از الکتروکوتر می باشد.

---

زمینه و هدف: بیماری های قلبی عروقی مهمترین عامل مرگ و میر در اغلب کشورهای جهان است. آمارهای رسمی نشان می دهد که میزان مرگ و میر ناشی از این پدیده در ایران هم رو به افزایش است و مراقبت از مبتلایان بعد از وقوع سکته قلبی نیاز به ارتقای کیفی وکمی روزافزون دارد. از این رو تعیین میزان بقا و عوامل موثر بر آن در بیماران سکته قلبی حاد مهم بوده و این مطالعه به بررسی بقای یکساله این بیماران می پردازد.
روش کار: این مطالعه توصیفی- تحلیلی از نوع مطالعات بقا و به روش آینده نگر بر روی 800 نفر از بیماران دارای سکته قلبی حاد در بیمارستان بوعلی اردبیل انجام گرفت. بیماران به مدت یکسال پیگیری و اطلاعات لازم بر اساس پرسشنامه ای جمع آوری و در نهایت با استفاده از روش های های مختلف آماری در نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شدند. برای نشان دادن میزان بقای بیماران از جدول عمر و روش کاپلان مایر وبرای مقایسه میانگین بقا در گروههای مختلف از آزمون لگ رنک و برای نشان دادن عوامل موثر بر میزان بقا از مدل رگرسیونی کاکس و رسم نمودار تابع بقا استفاده شد.
یافته ها: میانگین سنی بیماران 12/4± 60/6 سال بود. میزان مرگ و میر کل بیماران درطی یکسال پیگیری 84 نفر(10/5%) بود. 582 نفر از بیماران (72/8%) مرد و 218 آنان (27/3%) زن بودند. 47/4% سیگاری بوده و 33/4% پرفشاری خون، 18/1% دیابت، 15/3% هیپرلیپیدمی و 30% آریتمی داشتند. میزان بقا در 10 روز اول 94%، در یک ماه اول 93% و در یکسال 90% بود.
نتیجه گیری: بر اساس این مطالعه عوامل موثر برمیزان بقا بر اساس مدل رگرسیونی کاکس عبارت بودنداز دیابت، سن، مصرف استرپتوکیناز، میزان کسر جهشی و داشتن بلوک قلبی و آشنایی با این عوامل می تواند به افزایش بقا و بهتر شدن کیفیت زندگی بیماران کمک نماید.

---

زمینه و هدف: میزان وقوع دیابت و همچنین شیوه های مختلف درمانی در طی دو دهه اخیر به نحو چشم گیری افزایش یافته است. تأثیر واقعی روش های درمانی ارائه شده در ارتقاءوضعیت سلامت این بیماران از مسائل و موضوعات مطرح می باشد و مطالعه کیفیت زندگی این بیماران از مسائل ضروری بویژه در طب جامعه نگر و پزشکی اجتماعی می باشد. این مطالعه به منظور تعیین کـیفیت زندگی بیماران دیابتی تیپ 2 طرح ریزی شد.
روش کار: این مطالعه به صورت مقطعی توصیفی تحلیلی بود که در سال 1383 در بیمارستان بوعلی شهر اردبیل در کلینیک دیابت بر روی 110 بیمار دیابتی انجام شد. این بیماران به طور تصادفی انتخاب، سپس با مصاحبه حضوری در مورد هر بیمار پرسش نامه SF-36 (The Short Form 36 Health Survey) تکمیل شد. در نهایت اطلاعات به دست آمده به کمک برنامه آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته ها: میانگین سنی بیماران 11/3±52/5 سال بود. از کل بیماران 73 مورد (66/4%) زن و بقیه مرد بودند. متوسط دوره بیماری از زمان تشخیص در بیماران دیابتی 2/6 ±8 سال و متوسط دوره درمان دیابت در بیماران دیابتی نوع 2 برابر 6/1±7/7 سال بود.51 نفر (46/36%) ‌از بیماران سابقه بستری در بیمارستان داشتند. شاخص سرزندگی و شادابی در 39/1% بیماران و شاخص کارکرد اجتماعی در 50% بیماران سطح پائینی داشت در نهایت به طور کلی و با تجمیع نمرات شاخص های مختلف کیفیت زندگی براساس ضرایب استاندارد پرسشنامه 77% از بیماران از کیفیت زندگی متوسط و پایین برخوردار بودند.
نتیجه گیری: اکثریت بیماران دیابتی از کیفیت زندگی پایین برخوردارند و دیابت در ابعاد جسمی و روحی بر کیفیت زندگی بیماران تاثیر گذار است. 

---

زمینه و هدف: توکسوپلاسما از بیماری های مهم انگلی مشترک انسان و دام است. عفونت با توکسوپلاسما گوندی، در صورت انتقال انگل به جنین یا فعال شدن مجدد آن در افرادی با سیستم ایمنی سرکوب شده، علائم بالینی شدیدی ایجاد می کند. هدف این مطالعه سرواپیدمیولوژی توکسوپلاسموز در خانم های مراجعه کننده به مرکز بهداشت اردبیل بر اساس آزمایشات قبل از ازدواج بود.
روش کار: در این مطالعه 272 نمونه خون از خانم های در شرف ازدواج مراجعه کننده به مرکز بهداشت اردبیل در سال 1386 جمع آوری گردید. نمونه ها جهت تعیین سطح آنتی بادی های IgM و IgG ضد توکسوپلاسما با روش الیزا تحت بررسی و آزمون قرار گرفتند.
یافته ها: 42/3% افراد مورد مطالعه IgG مثبت و در 1/1% افراد IgM و IgG هر دو مثبت بودند. در بین افراد IgG مثبت 11/3% افراد سابقه سقط در خانواده، 96/5% مصرف سبزیجات خام، 92/2% مصرف گوشت نیم پز، 89/6% سابقه عدم استفاده از مواد ضد عفونی کننده در شستشوی سبزی، 29/6% سابقه تماس با دام، 57/4% تماس با گوشت خام داشتند و 94/8% از آب لوله کشی استفاده می کردند.
نتیجه گیری: 57/7% از خانم های در شرف ازدواج شهر اردبیل از نظر سرولوژی توکسوپلاسموز منفی می باشند، لذا آموزش بهداشت برای حذف عوامل خطر به ویژه در طی دوران بارداری ضروری به نظر می رسد.

---

زمینه و هدف: تروما یکی از علل اصلی مرگ ومیر و معلولیت در جوامع است که سالانه موجب مرگ میلیونها انسان در سراسر جهان شده و بارمالی زیادی را به سیستم های بهداشتی تحمیل می کند. با توجه به فراوانی مکانیسمهای تروما و شناخت شایعترین مکانیسم ایجاد آن در بیماران، مطالعه حاضر به بررسی خصوصیات تروماهای ثبتی در بیمارستان فاطمی اردبیل طرح ریزی شد.
روش کار: این مطالعه توصیفی مقطعی بر روی بیماران ترومایی مراجعه کننده به اورژانس بیمارستان فاطمی شهر اردبیل در یک فاصله زمانی 6 ماهه از اول دی ماه تا پایان خرداد سالهای 87-1386 انجام شد. برای جمع آوری اطلاعات از پرسش نامه ای شامل داده های جمعیت شناختی، مکانیسم تروما، محل رخداد حادثه، نحوه انتقال بیماران و سایر اطلاعات استفاده و با مصاحبه رودررو با بیمار و همراه بیمار تکمیل گردید. داده ها در نرم افزار آماری SPSS و با روشهای آمار توصیفی و تحلیلی آنالیز شدند.
یافته ها: تعداد 955 نفر از بیماران ترومایی مراجعه کننده به اورژانس بیمارستان فاطمی اردبیل وارد مطالعه شدند. میانگین سنی بیماران 7/18 ± 7/28 سال بوده و 9/69% موارد مرد بودند. حدود 50% از بیماران کمتر از 25 سال سن داشتند. شایعترین مکانیسم تروما در رتبه اول سقوط از بلندی با 5/38% و سپس بریدگی و تصادفات با وسایل نقلیه به ترتیب با 1/22% و 8/10% در رتبه های بعدی قرار داشتند. رضایتنمدی از خدمات اورژانس نسبتا بالا بوده است و تنها 9% با آمبولانس به اورژانس منتقل شده بودند.
نتیجه گیری: شایعترین مکانیسم تروما سقوط از بلندی و سپس بریدگی و تصادفات با وسیله نقلیه بود. رضایتمندی از خدمات اورژانس نسبتا بالا بود.

---

  زمینه و هدف: یکی از مولفه های مهم در برنامه ریزی های مربوط به سلامت هر جامعه، آمار و علل مرگ و میر در آن جامعه است. دانستن الگوی تغییرات مرگ و میر در هر کشوری می تواند از اهمیت بالایی برای برنامه ریزی های کشوری برخوردار باشد. در این مطالعه روند تغییرات الگوی مرگ و میر در ایران در طول 36 سال گذشته مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.

  روش کار: در این مطالعه اطلاعات مربوط به 9740656 متوفی ثبت شده در سازمان ثبت احوال کشوری در فاصله سالهای 1350 تا1386 مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. برای آنالیز روند تغییرات زمانی الگوی کلی مرگ و میر، از روش های گرافیکی و مقایسه تغییرات روند مرگ ومیر ثبتی طی سالهای مورد بررسی استفاده نمودیم. اطلاعات در نرم افزار آماری اکسل تجزیه و تحلیل شدند.

  یافته ها: 4/60% مرگ و میر های ثبتی در مناطق روستایی و بقیه در مناطق شهری رخ داده بود. همچنین 1/61% کل موارد مرگ در مردان اتفاق افتاده بود. شاخص مرگ و میر خام بر اساس آمارهای موجود از 13 نفر به ازای هر 1000 تولد زنده در سال های 55-1350 به رقم 5 نفر در سالهای 90-1385 کاهش داشته است. همچنین شاخص امید به زندگی طی سال های مورد بررسی روند صعودی داشته و از رقم 2/55 طی سال های 55-1350 به رقم 71 طی سالهای 90-1385 رسیده است.

  نتیجه گیری: نتایج نشان دادند که الگوی مرگ و میر طی سالهای مورد بررسی به طور کلی تغییر یافته و شاخص مرگ و میر خام با روند نزولی و امید به زندگی با روند صعودی بیانگر توسعه شاخصهای سلامت و ارتقاء سطح بهداشت در کشور ایران می باشد.

---

  زمینه و هدف: دست به عنوان یکی از اعضای حساس بدن می­باشد. اکثریت آسیب­های دست در قشر فعال جامعه اتفاق می­افتد و یکی از شایعترین عوامل ناتوانی در آسیب­های شغلی می­باشد. هدف مطالعه حاضر تعیین عوامل مؤثر در ایجاد ضایعات وارده به دست در کارگران صنعتی و کشاورزان مراجعه کننده به اورژانس بیمارستان فاطمی اردبیل بود.

  روش کار: در یک مطالعه توصیفی مقطعی تعداد 100 بیمار مراجعه کننده به اورژانس بیمارستان فاطمی اردبیل از دی ماه 1387 تا مرداد 1388 با ترومای دست در دو گروه کارگران صنعتی و کشاورزان مورد مطالعه قرار گرفتند و اطلاعات مورد مطالعه شامل شیوع انواع ضایعات خفیف یا شدید، زمان ایجاد ضایعه، نوع ضایعه، محل ضایعه و مکانیسم ایجاد ضایعه توسط چک لیست با مشاهده و مصاحبه با بیماران، جمع آوری و سپس با استفاده از آزمون آماری کای دو مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.

  یافته ها: بیشترین گروه سنی آسیب دیده در بین کارگران صنعتی با 58% مربوط به گروه سنی 29-20 سال بوده و میانگین سنی کل کارگران 38 سال بود. شصت و دو درصد کارگران صنعتی بیش از 8 ساعت در روز کار می­کردند و ضایعات شدید در 7/64% موارد دیده شد. شایعترین نوع ضایعه در این گروه آمپوتاسیون بود. شایعترین گروه سنی در بین کشاورزان 29-20 سال بود.هفتاد درصد بیماران کمتر از 8 ساعت در روز کار می کردند، 54% آسیب­ها به دست چپ وارد شده بود و شایع­ترین نوع آسیب در این گروه نیز آمپوتاسیون با 54% بود.

  نتیجه­گیری: بیشترین شیوع ضایعات دست در کارگران صنعتی و کشاورزان مجرد با میانگین سنی 28 سال و کارکرد بیشتر از 8 ساعت در روز کاری و بدون گذراندن دوره آموزشی رخ داده بود. لازم است که از نیروی مجرب و ماهر و دارای سابقه کاری قبلی استفاده شود. همچنین عدم استفاده از نوجوانان در امور کشاورزی به خصوص در زمینه­هایی که بالقوه پرخطر هستند، لازم به نظر می­رسد.