[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي مقالات آماده انتشار آخرين شماره تمام شماره‌ها جستجو ثبت نام ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات مجله::
هیات تحریریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
خط مشی دبیری::
ثبت نام و اشتراک::
تماس با ما::
::
شاپا
شاپاچاپی  
2228-7280
شاپا الکترونیکی
2228-7299
..
بانک ها و نمایه ها

 

 

 

 

 

 
..
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
لینک مفید بر ای داوران

سرقت ادبی وعلمی فارسی

سرقت ادبی وعلمی لاتین

..
دسترسی آزاد
مقالات این مجله با دسترسی آزاد توسط دانشگاه علوم پزشکی اردبیل تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
 
..
:: جستجو در مقالات منتشر شده ::
582 نتیجه برای موضوع مقاله: تخصصي

عدالت حسینیان، وحیده کسایی، علیرضا محمدزاده، شهرام حبیب زاده، فریبا ساقی، مهناز داوری، اعظم برزگر، مهری سیدجوادی،
دوره 14، شماره 1 - ( 1-1393 )
چکیده

  زمینه و هدف: امروزه بیماریهای قلبی، شایعترین علت مرگ ومیردرکشورهای توسعه یافته وهمچنین درکل دنیاست و طبق پیش بینی سازمان بهداشت جهانی، عامل اصلی مرگ و میر در سراسر دنیا در سال ٢٠٢٠ خواهد بود. انفارکتوس میوکارد یکی از شایعترین تشخیص ها در بیماران بستری در کشورهای صنعتی است. این بیماری، نسبت به سایر بیماری ها موجب مرگ و میر، ناتوانی و هزینه بیشتر می شود، جراحی پیوند عروق کرونری یکی از روش های درمانی بیماری ایسکمیک قلبی می باشد. با توجه به اینکه این روش جراحی از چند سال قبل در بیمارستان امام خمینی اردبیل انجام می گردد لذا هدف از این مطالعه بررسی عوارض جراحی عروق کرونری در بیماران بستری در این بیمارستان می باشد.

  روش کار: این مطالعه از نوع توصیفی تحلیلی مقطعی می باشد که بر روی تمام بیماران مراجعه کننده به بیمارستان امام خمینی اردبیل جهت عمل جراحی (CABG) در طی سال 91-1390انجام گرفت و عوارض بعد از عمل در طی ماه اول بعد از عمل جراحی در آنها مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه چک لیستی که شامل ویژگی های فردی (سن، جنس، محل سکونت، شغل، وضعیت تاهل) سوابق بیمار (دیابت، پرفشاری خون و ...)، عوارض ناشی از CABG (عفونت محل زخم، خونریزی، عوارض عصبی، عوارض کلیوی، عوارض تنفسی و عوارض قلبی) بود، تکمیل شد و پس از تکمیل چک لیست ها اطلاعات حاصل وارد برنامه آنالیز آماری SPSS v16 شد.

  یافته ها: در این مطالعه 211 بیمار CABG شده مورد بررسی قرار گرفتند که در بین آنها 145 نفر(72/68%) مرد و 66 نفر(28/31%) زن بودند. 70 بیمار (17/33%) بالای 70 سال سن داشتند. 22/32% بیماران سابقه مصرف سیگار، و 95/9% نیز سابقه مصرف اوپیوئید داشتند. 12/34% دارای سابقه هیپرتانسیون، 28/40% سابقه دیابت، 06/17% سابقه هیپرلیپیدمی و 98/63% بیماران سابقه MI قبلی داشتند. درد سینه با 36/93% شایع ترین شکایت بدو ورود بیماران بود. بررسی عوارض نشان داد که 27/13% بیماران دچار خونریزی پس از جراحی، 05/8% عفونت پس از عمل، 36/2% طی یک ماه پس از جراحی فوت نموده، 32/12% دچار اختلال عصبی، 36/2% عوارض کلیوی، 37/11% علایم تنفسی و 59/34% بیماران نیز دچار علایم قلبی شدند. همچنین آنالیز داده ها نشان داد که میان جنس و وضعیت حیات، بروز عفونت و اختلال عصبی، میان سن و وضعیت حیات، بروز خونریزی و عوارض کلیوی، میان دیابت با وضعیت حیات، بروز عفونت و عوارض تنفسی و نیز میان هیپرتانسیون تنها با بروز عفونت ارتباط معنی داری وجود دارد.

  نتیجه گیری: نتایج نشان داد که شایع ترین عارضه در میان این بیماران، عوارض قلبی عروقی بالاخص دیس ریتمی های قلبی می باشد. از این رو این بیماران حمایت های قلبی بیشتری را می طلبد.


دلسوز رضایی، غلامرضا زرینی، محمد آهنگرزاده رضایی،
دوره 14، شماره 1 - ( 1-1393 )
چکیده

  زمینه و هدف : آسینتوباکتر بومانی [1] پاتوژنی گرم منفی است که ارتباط نزدیکی با انواعی از عفونت­های بیمارستانی ایجاد شده بویژه در بیماران بخش مراقبت­های ویژه دارد. این باکتری عمدتا عامل سپتی­سمی ، نومونی و عفونت ادراری بیماران بستری شده در بیمارستان می­باشد. در این مطالعه حساسیت آنتی­بیوتیکی جدایه­های آسینتوباکتر بومانی و الگوی تیپ­بندی مولکولی بوسیله­ی PCR توالی های تکراری پالیندرومیک خارج ژنی (REP-PCR) در میان جدایه­های مقاوم تعیین گردید.

  روش کار: در طول این مطالعه جدایه­های آسینتوباکتر بومانی جدا شده از بیمارستان­های تهران مورد مطالعه قرار گرفت. جدایه­ها با استفاده از روش­های بیوشیمیایی استاندارد شناسایی و حساسیت گونه­ها به آنتی بیوتیک­های مختلف، با روش دیسک دیفیوژن تعیین گردید. استخراج DNA با روش CTAB و تیپ­بندی مولکولی جدایه­ها با روش REP-PCR انجام گرفت.

  یافته­ها: در این مطالعه از 75 آسینتوباکتر بومانی جدا شده از بیماران با میانگین سنی 45/18 ± 51 سال بیشترین مقاومت در برابر آنتی­بیوتیک­های آزترونام (97%)، سفتازیدیم (93%)، سفپیم (93%)، تیکارسیلین (93%)، سیپروفلوکساسین (93%) وپیپراسیلین -تازوباکتام (93%) بوده در حالی که کمترین مقاومت به ترتیب در برابر آنتی­بیوتیک­های تایجیسایکلین (68%)، توبرامایسین (32%)، آمپی­سیلین-سولباکتام (28%)، آمیکاسین (21%) و کارباپنم­ها (15%) بود. REP-PCR نشان داد شایعترین ژنوتیپ­ها میان آنتی­بیوتیک­های مقاوم، B, A و C بودند.

  نتیجه­گیری: این مطالعه نشان دهنده­ی مقاومت بالا به عوامل ضدمیکروبی بخصوص در ژنوتیپ­های B, A و C جدایه­های آسینتوباکتر بومانی می­باشد. بنابراین استراتژی­هایی برای کنترل گسترش سویه­های مقاوم باید طراحی و ارزیابی شود.


غزاله غم خوار نژاد، پرویز شهابی، مینا صدیقی، بهناز صادق زاده،
دوره 14، شماره 1 - ( 1-1393 )
چکیده

  زمینه و هدف: مهار منتشر قشری دپولاریزاسیون خود انتشار یابنده نورونی-گلیایی است که معتقدند نقش مهمی در اختلالات نورولوژیک مختلف همچون صرع و میگرن همراه با حمله ناگهانی دارد. ابتدا یک دوره تحریک پذیری کوتاه مدت وجود دارد که بلافاصله با مهار یاخته‏های عصبی دنبال می شود و سپس با یک فاز تحریک پذیری ثانویه طولانی مدت ادامه پیدا می کند. هدف از انجام این مطالعه بررسی ارتباط بین فاز ثانویه مهار منتشر SD و تخلیه های انفجاری تشنجی آمیگدال جانبی در موش صحرایی می باشد.

  روش کار‏: موش­های صحرایی نر نژاد ویستار، در محدوده وزنی 350-250 گرم مورد استفاده قرار گرفتند. این مطالعه روی مقاطع زنده آمیگدال موش صحرایی انجام شد که در آن با KCl ، مهار منتشر شونده ایجاد گردید. با کاربرد بیکوکولین در غلظت زیر آستانه تشنج به مدت 45 دقیقه، مهار منتشردر ثبت برون یاخته‏ای منجر به ایجاد پتانسیل‏های میدانی حمله ای و بین حمله ای شد.

  یافته ها: بعد از ایجاد مهار منتشر در آمیگدال جانبی، استفاده از آنتاگونیست گیرنده‏های گلوتامات (AMPA ,NMDA) و مهار کننده کانال‏های پتاسیم و کلسیم همچون AP5 ، CNQX ، TEA و وراپامیل به طور معنی داری دامنه پتانسیل­های میدانی پس سیناپسی تحریکی بعد از مهار منتشر را کاهش داد.

  نتیجه گیری: نتایج بر نقش احتمالی مهار منتشر به عنوان سازوکاری برای وقوع صرع لوب گیجگاهی در بافت‏های عصبی مستعد با افزایش تحریک یا کاهش مهار دلالت دارد. مطالعه فاز تحریک پذیری ثانویه، فهم ما از ساز وکار عملکرد مهار منتشر در اختلالات نورولوژیک را زیاد می­کند. این یافته‏ها ممکن است راههای درمان صرع را بهبود بخشند.


محمد صوفی آبادی، هاشم حقدوست یزدی،
دوره 14، شماره 1 - ( 1-1393 )
چکیده

  زمینه و هدف : درد یکی از شکایت های بیماری پارکینسون می باشد که مکانیسم آن بطور کامل شناسایی نشده است. هدف از این تحقیق بررسی نحوه پاسخ به درد شیمیایی درموش های پارکینسونی از طریق تزریق زیر جلدی فرمالین بود .

  روش کار : در این مطالعه تجربی از 40 سر موش صحرایی نر استفاده گردید. با تزریق سم 6 - هیدروکسی دوپامین به استریاتوم، موش ها پارکینسونی شدند و شدت پارکینسون، بوسیله آزمون چرخش القاء شده با آپومرفین تعیین شد . سپس پاسخ به درد در 4 گروه کنترل ، شم و دو گروه پارکینسون ضعیف یا کامل با بکارگیری مدل تست فرمالین، بررسی گردید و داده ها با آزمون آنالیز واریانس یک طرفه و تست توکی تحلیل شدند .

  یافته ­ ها : در دو مرحله حاد و مزمن آزمون فرمالین، شدت درد در گروه های مختلف آزمون یکسان بود ولی در مرحله فاز میانی، شدت درد در موش های پارکینسونی شده بویژه در گروه پارکینسونی کامل بیشتر از گروه کنترل بود (01/0 > p ).

  نتیجه گیری : این نتایج نشان می دهد که احتمالا مسیر دوپامینرژیک هسته جسم سیاه به استریاتوم در تعدیل درد مزمن اهمیت دارد .


اسماعیل فرزانه، ، فیروز امانی، مهرداد میرزارحیمی، محبوبه نصراله تبار، ایرج صیاد رضایی،
دوره 14، شماره 1 - ( 1-1393 )
چکیده

  زمینه و هدف: مسمومیت یکی از شایعترین علل مراجعه به اورژانس بیمارستان ها در بسیاری از کشورهاست. بروز انواع مسمومیت ها بر اساس ویژگی های فرهنگی و اقتصادی جوامع مختلف متفاوت است. هدف از پژوهش حاضر بررسی اپیدمیولوژیک موارد مسمومیت حاد در اطفال بود.

  روش کار: این مطالعه توصیفی مقطعی بر روی 336 نفر از مسمومین زیر 13 سال مراجعه کننده به بیمارستان بوعلی اردبیل طی پنج سال 90-1386 انجام شد. اطلاعات توسط چک لیستی شامل سن، جنس، محل زندگی، فصل، علت و عامل مسمومیت، علائم، مدت بستری و پیش آگهی جمع آوری گردید. داده های جمع آوری شده در نرم افزار آماری SPSS نسخه 16 با استفاده از روشهای آمار توصیفی و تحلیلی در قالب جدول ، نمودار و آزمون آماری کای دو آنالیز شدند.

  یافته ها: از کل مراجعین، 197 (6/58%) پسر و 139 نفر (4/41%) دختر با میانگین سنی 1/4 سال و شایع ترین بازه سنی در 4-1 سال با 210 نفر (5/62%) بودند. میانگین مدت زمان بستری 7/1 روز با انحراف معیار 2/0، 7/77% ساکن شهر و فصل تابستان با 7/32% بیشترین مراجعه را به خود اختصاص داده بودند. شایع ترین ماده مصرفی دارو با 71/60% و در 6/86% کودکان علت مسمومیت اتفاقی بود.

  نتیجه گیری: در مطالعه حاضر شایع ترین عامل مسمومیت در میان کودکان همانند اکثریت مطالعات داروها و متادون شایع ترین ماده مصرفی در میان این داروها بود. از این رو دادن آموزش به والدین جهت نگهداری داروهای مصرفی دور از دسترس کودکان ضروری می باشد.


اسلام مرادی اصل ، مهدی محبعلی ، بهنام محمدی قلعه بین، اکبر گنجی، سهیلا مولایی ، روشنک مهریور، ذبیح اله زارعی ،
دوره 14، شماره 1 - ( 1-1393 )
چکیده

  زمینه و هدف: لیشمانیوز احشائی از بیماریهای مهم آندمیک در ایران است و شهرستان مشکین شهر مهمترین کانون طبیعی لیشمانیوز احشایی در ایران می باشد. هدف از این مطالعه بررسی آخرین تغییرات در الگوها و شاخصهای اپیدمیولوژیکی بیماری کالاآزار در منطقه مشکین شهر طی 12 سال می باشد.

  روش کار: این پژوهش توصیفی - تحلیلی به صورت گذشته نگر بوده و با بررسی پرونده 193 بیمار که در فاصله زمانی1380 لغایت 1391با تشخیص کالا آزار در بیمارستان ولیعصر مشکین شهر بستری بوده و یا در منزل تحت درمان بوده اند، صورت گرفته است. اطلاعات از پرونده ها استخراج و داده ها با استفاده از آزمونهای آماری توصیفی و به کمک نرم افزار SPSS نسخه 15 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

  یافته ها: از 193 نفر بیمار کالا آزار تایید شده از سال 1380-1391، 85% ساکن مناطق روستایی و 15% ساکن مناطق شهری بودند. 43% از بیماران مونث و 57% مذکر بودند. از نظر گروه سنی 66% زیر 2 سال و 23% گروه سنی 2-5 سال و 11% بالای 5 سال بودند. در بین چهار بخش شهرستان، بیشترین موارد بیماری در پنج سال اول مطالعه در بخش مرکزی و در شش سال دوم در بخش غربی گزارش شده است و در یک سال اخیر (1391) این الگو مجددا" در حال تغییر می باشد.

  نتیجه گیری: بروز بیماری در منطقه مورد مطالعه کاهش یافته است. به علت آلودگی نسبتا" بالای سگ سانان و نقش مهم این مخازن در حفظ و انتشار بیماری، توقف اقدامات بهداشتی در هر یک از بخش های منطقه می تواند باعث افزایش موارد بروز بیماری بشود.


محمد میرزا آقازاده، اصغر پیرزاده، امیر محمد حریری،
دوره 14، شماره 1 - ( 1-1393 )
چکیده

  زمینه و هدف: ترومبوآمبولی وریدی یکی از سه علت قلبی- عروقی مرگ و میر و آمبولی ریه شایع ترین علت قابل پیشگیری مرگ در میان افراد بستری در بیمارستان می باشد. با توجه به شیوع بالا، اهمیت مطالعات اتیولو ژیک بیماری ها و وجودگزارش های مختلفی مبنی بر نقش گروه های خونی ABO در بروز بیماری ها واز جمله ترومبوآمبولی وریدی، این پژوهش به منظور بررسی گروه های خونی ABO در بیماران بستری مبتلا به ترومبوآمبولی وریدی انجام گرفت.

  روش کار: دراین مطالعه توصیفی - مقطعی، 200 بیمار که با تشخیص قطعی ترومبوز وریدی عمقی و آمبولی ریه در طی سال 1390 در بیمارستان های امام خمینی، فاطمی و علوی شهر اردبیل بستری بودند، مورد مطالعه قرارگرفتند . تشخیص قطعی بیماری بر اساس سونوگرافی کالرداپلر و سی تی آنژیوگرافی ریه انجام گرفت. گروه خونی بیماران و عوامل خطر بیماری ثبت گردید. اطلاعات بدست امده، همراه با گزارش های اپیدمیولوژیک موجود در رابطه با گروه های خونی جامعه اردبیل و ایران با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون های آماری تست t وکای دو مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت.

  یافته ها: از بین 200 بیمار مبتلا به ترومبوآمبولی وریدی ، 140 نفر (70%) مبتلا به DVT و 60 نفر (30%) مبتلا به PE بودند. 92 نفر از بیماران (46%) مرد و 108 نفر (54%) زن بودند. میانگین سنی بیماران 19 ± 52 سال بود. شایعترین گروه خونی، از نوع گروه خونی A به میزان 5/47% بود و از نظر آماری ارتباطی میان نوع بیماری ( DVT یا PE ) و گروه خونی وجود نداشت (55/0 = p ).

فراوانی گروه های خونی (A OR:2/914) و (B  OR: 1/608) در بیماران مبتلا به VTE نسبت به جامعه اردبیل و ایران بیشتر بوده ولی در گروه خونی (O OR: 0/632)، درصد کمتری نسبت به افراد هم گروه خود در جامعه را تشکیل می دادند، که این اختلاف از لحاظ آماری معنی دار بود ( 05/0 > p ) . فراوانی گروه خونی AB در هر 3 گروه (مطالعه انجام شده، اردبیل و ایران) مشابه بود.

  نتیجه گیری: ارتباط گروه های خونی ABO با ترومبوآمبولی وریدی که در مطالعات متعددی بررسی شده ، برای اولین بار در ایران و در بیمارستان های اردبیل مورد بررسی قرار گرفته است و به نظر می رسد که بین گروه خونی A و B با بروز VTE ارتباط وجود داشته باشد. مطالعات تحقیقی بیشتری برای بررسی این رابطه لازم است.


محسن یعقوبی، لطفعلی بلبلی، عباس نقی زاده، آیدین ولیزاده، صمد صفرزاده،
دوره 14، شماره 1 - ( 1-1393 )
چکیده

  زمینه و هدف : خطر بیماری­های عروق کرونر قلب با افزایش فشار خون در افراد مبتلا به فشار خون و افرادی که فشار خون طبیعی دارند،‌ افزایش می­یابد. تغذیه نیز تأثیر قابل توجهی بر روی فشار خون دارد. هدف از این مطالعه بررسی اثرات توأم مصرف کافئین، تحرک پائین و فعالیت قدرتی بر فشار خون بود.

  روش کار: در یک مطالعه یک­ سویه­کور 20 مرد سالم و غیر ورزشکار دانشگاه محقق اردبیلی به صورت تصادفی انتخاب وبر اساس سن و شاخص توده بدنی در دو گروه کافئین و دارونما قرار گرفتند. فعالیت قدرتی مورد نظر شامل تکرارهایی تا خستگی با وزنه­هایی که 60 درصد قدرت بیشینه، برای هر یک از چهار حرکت: پرس­سینه،‌ پرس پا، نشست و برخاست، کشش جانبی از پشت بود. این فعالیت، یک ساعت پس از مصرف کافئین (6 میلی­گرم به ازای هر کیلو گرم وزن بدن) یا دارونما (دوز مشابه نشاسته) برای هر یک از آزمودنی­ها انجام شد. فشار خون آزمودنی­ها در سه مرحله، قبل از مصرف کافئین یا دارونما، یک ساعت پس از مصرف کافئین یا دارونما و بلافاصله بعد از پایان هر فعالیت اندازه­گیری شد و داده ها با استفاده از آزمون آماری تی مستقل و تی زوجی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

  یافته­ها : نتایج نشان داد که فشار خون سیستولی، دیاستولی و میانگین فشار خون شریانی با مصرف کافئین در حالت استراحت افزایش یافت ( 05/0 £ p) اما در پایان فعالیت، تفاوت بین کافئین ودارونما معنی­دار نبود .

  نتیجه­گیری: با توجه به یافته­ها، مصرف کافئین در هنگام استراحت باعث افزایش فشار خون افراد می­گردد با این حال به نظر نمی­رسد که مصرف این ماده قبل از تمرینات قدرتی، بتواند عامل خطرناکی برای افراد سالم غیر فعال بشمار آید.


الهه گوزلی، مصطفی لنگری زاده، فرحناز صدوقی، ملیحه صادقی،
دوره 14، شماره 1 - ( 1-1393 )
چکیده

  فناوری اطلاعات می­تواند کیفیت مراقبت پزشکی را افزایش دهد که هدف بسیاری از پیشگامان در اطلاع­رسانی پزشکی یا در توسعه سیستم­های بالینی می­باشد. یکی از این فن­آوری ­ ها، ایجاد پرونده پزشکی الکترونیکی است که به عنوان سیستمی با ارزش جهت دسترسی به اطلاعات بیمار در بیمارستان ­ ها شناخته شده است. پرونده پزشکی الکترونیکی عبارت است از یک پرونده پزشکی به شکل الکترونیک که برای هدف اولیه ارائه مراقبت سلامت از طریق کامپیوترهای یک شبکه قابل دسترس است و تمامی واحدهای بیمارستان از جمله اتاق معاینه، اتاق کنفرانس، اورژانس، واحد مراقبت از بیمار، ایستگاه پرستاری، اتاق جراحی، واحد ریکاوری، آزمایشگاه، رادیولوژی، داروخانه و مدارک پزشکی بایستی به آن دسترسی کامل داشته باشند. از جمله مزایای پرونده پزشکی الکترونیکی، ارتقا و بهبود کیفیت مراقبت ارائه شده به بیمار، سازماندهی بهتر اطلاعات، بهبود درفرایند به هنگام بودن، درستی و کامل بودن مستند سازی، دسترسی خود بیمار به نسخه الکترونیک پرونده، جلوگیری از خطاهای دارویی وآلرژی ­ ها،کاهش خطاهای پزشکی، دسترسی فوری به اطلاعات در مکان ­ های مختلف، تکنولوژی حمایت از تصمیم گیریها و بهبود فرایند انجام کار می ­ باشدو به طور حتم به کارگیری پرونده پزشکی الکترونیکی، بعد تازه­ای را برای مراقبت از بیمار در فعالیت بالینی ایجاد نموده و سیستم جامعی را به منظور حمایت از افراد جامعه و ارتقاء کیفیت خدمات ارائه شده به بیماران فراهم خواهد نمود.


پرویز امری مله، مژده کامور ،
دوره 14، شماره 2 - ( 4-1393 )
چکیده

  زمینه و هدف: سندرم آیزن منگر همراه با حاملگی باعث افزایش عوارض و مرگ و میر مادران می شود. بنابراین در اکثر موارد توصیه به ختم حاملگی می شود.

  معرفی بیمار: خانم 29 ساله با سن حاملگی 7 هفته به علت سابقه سندرم آیزن منگر ناشی از نقص سپتوم دهلیزی ( Atrial septal defect ) کاندید سقط درمانی شد. بی حسی داخل نخاعی با 10 میلی گرم بوپیواکایین در وضعیت نشسته در فضای L4-L5 انجام شد. بیمار پس از 2 دقیقه در وضعیت طاقباز قرار گرفت. جراحی وی حدود یک ساعت به طول انجامید. در طول عمل و ریکاوری فشار خون و ضربان قلب تغییرات بارزی نداشت.

  نتیجه گیری: بیحسی داخل نخاعی با بوپیواکایین برای سقط درمانی در بیماران مبتلا به آیزن منگر توصیه می شود.


حمیده اصغری ، نعمت الله غیبی، کوروش گودرزوند چگینی، مهدی سهمانی ، داریوش ایلغاری ،
دوره 14، شماره 2 - ( 4-1393 )
چکیده

  زمینه و هدف: کالپروتکتین، S100 A8 و S100 A9 در فرآیندهای مهمی نظیر پیام رسانی و تنظیم پاسخ های التهابی نقش دارند. در این مطالعه، بیان S100 A8 و S100 A9 بصورت نوترکیب، خالص سازی و بررسی ساختار آنها انجام گردید.

  روش کار: در این مطالعه تجربی از pET15b به عنوان حامل توالی کد کننده ژنهای S100 A8, S100 A9 انسانی و از ( E.coli BL21 (DE3  به عنوان میزبان استفاده گردید. بیان ژن و فرآیند خالص سازی از طریق SDS-PAGE مورد ارزیابی قرارگرفت. خالص سازی پروتئینها با استفاده از رزین Ni-NTA و بر اساس میل ترکیبی آن به His-Tag پروتئین های نوترکیب انجام گرفت. ساختار سوم پروتئین ها با طیف سنج فلورسانس بررسی شد.

  یافته ها: زیر واحدهای مذکور 4-3 ساعت بعد از القاء و دمای 37 درجه سانتی گراد بیان بالایی را نشان دادند. درصد بالایی از پروتئین S100A9 در فاز اینکلوژن بادی نشان داده شد، در حالیکه زیر واحد S100A8 عمدتا بصورت محلول بیان گردید. S100A8 و S100A9 در غلظت mM 100 ایمیدازول خالص سازی گردید. در بررسی طیف سنجی نشان داده شد که اسید آمینه تریپتوفان در ساختار های داخلی قرار گرفته و کمتر در معرض محیط آبی است.

  نتیجه گیری: در این مطالعه زیر واحدهای S100A8 و S100A9 بصورت نوترکیب بیان شده و تخلیص گردید. همچنین، ساختار آنها مورد تایید قرار گرفت.


سمیرا شیخ قمی، پریسا فرنیا، مجتبی داربوی،
دوره 14، شماره 2 - ( 4-1393 )
چکیده

  زمینه و هدف: شناسایی سریع بیمارانی که دارای ایزوله­های مایکوباکتریوم توبرکلوزیس مقاوم به دارو هستند امری ضروری برای درمان این بیماران می باشد. متأسفانه مقاومت نسبت به دو داروی ایزونیازید و ریفامپین در سال های اخیر مطرح شده است. هدف از مطالعه حاضر شناسایی سریع ایزوله های کلینیکی مایکوباکتریوم توبرکلوزیس مقاوم با استفاده از روش های مولکولی بوده است. مطالعه حاضر به منظور مقایسه بین دو روش Real-time PCR بر اساس Taqman assay و HRM assay در تشخیص موتاسیون­های موجود در ژن­های rpoB ، inhA و katG در ایزوله­های کلینیکی مایکوباکتریوم توبرکلوزیس انجام گرفت.

  روش کار: مطالعه حاضر در مرکز تحقیقات مایکوباکتریولوژی و در طی سال های 92-91 صورت گرفت. تست حساسیت دارویی به ایزونیازید و ریفامپین با روش پروپورشنال و بر روی 83 نمونه انجام گرفت. سپس روش های مالتیپلکس PCR و Real-time PCR بر روی DNA استخراج شده انجام شد. Real-time PCR بر اساس روش های Taqman و HRM انجام شد و موتاسیون های موجود در ژن های rpoB ، inhA و katG مورد بررسی قرار گرفت.

  یافته ها: بر اساس روش پروپورشنال و مالتیپلکس PCR ، 47 مورد مقاوم به ریفامپین و 35 مورد مقاوم به ایزونیازید بودند. 30 مورد مقاوم به هر دو داروی ایزونیازید و ریفامپین بودند. تشابه روش Real-time PCR بر اساس Taqman در تشخیص مقاومت 88% و در تشخیص حساسیت 84% بود. از طرفی تشابه روش Real-time PCR بر اساس HRM در تشخیص مقاومت 96% و در تشخیص حساسیت 30% بود. در روش Taqman در مقایسه با مالتیپلکس PCR ، حساسیت 84% و اختصاصیت 88% به دست آمد. در روش HRM نیز حساسیت 30% و اختصاصیت 96% به دست آمد.

  نتیجه گیری: نتیجه مطالعه انجام گرفته نشان داد روش Real-time PCR بر اساس Taqman نسبت به روش HRM در تشخیص مقاومت دارویی مایکوباکتریوم توبرکلوزیس، از حساسیت بیشتری برخوردار بوده است و روشی سریع، مقرون به صرفه (اقتصادی)، دقیق و با حساسیت و اختصاصیت بالا می باشد.


محمدرضا نصیرزاده، محمد هیکل آبادی، علیرضا نورآذر،
دوره 14، شماره 2 - ( 4-1393 )
چکیده

  زمینه و هدف: دیابت یک بیماری مزمنی است که با اختلال در متابولیسم پروتئین، چربی و کربوهیدرات مشخص می شود. بیشتر داروهای پائین آورنده قند خون که برای درمان دیابت مصرف می شوند، در دراز مدت عوارض جانبی دارند ازسویی دیگر، افزایش استرس اکسیداتیو در پیشرفت بیماری دیابت موثر است. هدف این مطالعه ارزیابی تاثیر عصاره الکلی افوربیا سیپاریسیاس برسطح سرمی گلوکز وآنزیمهای آنتی اکسیدان در رتهای نر دیابتی شده می باشد.

  روش کار: در این مطالعه از 40 سر موش صحرایی نر نژاد ویستار با وزن20 ± 250 گرم در 4 گروه بطور تصادفی استفاده شد. 1) گروه کنترل (حیوانات سالم دست نخورده)، 2) گروه دیابتی (ایجاد دیابت با داروی استرپتوزوتوسین)، 3) گروه تیمار 1 (دریافت عصاره با دوز 500 میلی گرم بر کیلو گرم) و 4)گروه تیمار 2 (دریافت عصاره با دوز 250 میلی گرم بر کیلو گرم). حیوانات گروههای تیمار 1 و 2 پس از ایجاد دیابت به مدت 21 روز عصاره را از طریق گاواژ دریافت کردند. در پایان دوره تجویز عصاره میزان گلوکز و سطح آنزیمهای آنتی اکسیدان SOD ، MDA ، TAC و GPX در سرم اندازه گیری شد.

  یافته ها: یافته ها نشان داد که میانگین سطح سرمی گلوکز در گروه تیمار1 در مقایسه با گروه دیابتی بطور معنی داری پائین تر است (p < 0/05 ). همچنین مشخص شد که سطح MDA در سرم حیوانات دیابتی در مقایسه با گروه کنترل بطور معنی داری بالاتر بود (p < 0/05 ). علاوه بر این، در گروه تیمار 1 سطح TAC و نیز آنزیمهای GPX و SOD در مقایسه با گروه دیابتی شده بطور معنی داری بالاتر بود (p < 0/05 ).

  نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که تجویز خوراکی عصاره الکلی افوربیا سیپاریسیاس در موشهای صحرایی دیابتی شده با استرپتوزوتوسین اثرات ضد دیابتی وآنتی اکسیدانی دارد.


حمداله پناهپور، علی اکبر نکوئیان، غلامعباس دهقان،
دوره 14، شماره 2 - ( 4-1393 )
چکیده

  زمینه و هدف: سکته مغزی سومین عامل مرگ و معلولیت در جوامع صنعتی است. پیشنهاد شده است که سیستم رنین- آنژیوتانسین ممکن است در مکانیسمهای پاتولوژیک سکته مغزی نقش داشته باشد . هدف از این مطالعه بررسی اثرات درمانی مهار گیرنده های AT1 آنژیوتانسین دو بر ضایعه ایسکمیک مغزی می باشد. این مطالعه با استفاده از مدل آزمایشگاهی ایسکمی موضعی مغز در موش صحرایی با فشار خون طبیعی انجام شده است.

  روش کار: در این تحقیق تعداد 48 عدد موش صحرایی نر از نژاد Sprague - Dawley درچهارگروه مورد مطالعه قرار گرفتند.گروه شاهد، گروه کنترل ایسکمیک و و دو گروه ایسکمیک که داروی کندسارتان را ( با دوزهای 1/0 میلی گرم بر کیلوگرم یا 5/0 میلی گرم بر کیلوگرم) در آغاز مرحله برقراری مجدد جریان خون پس از وقوع ایسکمی دریافت کردند. ایسکمی موضعی با استفاده از تکنیک انسداد شریان میانی مغز توسط فیلامان مخصوص در نیمکره راست مغز حیوانات به مدت یک ساعت ایجاد شد. در این حیوانات 24 ساعت پس از پایان ایسکمی اختلالات حرکتی با استفاده از آزمون نورولوژیک ویژه ای ارزیابی شد وحجم ضایعه مغزی ایجاد شده با استفاده از تکنیک رنگ آمیزی با تری فنیل تترازولیوم کلرایدتعیین شد.

  یافته ها: حیوانات گروه شاهد عملکرد حرکتی طبیعی داشتند (نمره آزمون نورولوژیک 1) و آسیب ایسکمیک در نواحی قشری و زیر قشری مغز آنها مشاهده نشد. وقوع ایسکمی در گروه کنترل سبب ایجاد حجم ضایعه قابل ملاحظه ای در قشر مغز (15 ± 253 میلیمترمکعب) و نواحی زیر قشری (7 ± 92 میلیمتر مکعب ) شد و حیوانات این گروه اختلالات حرکتی شدیدی داشتند . مهار گیرنده های AT1 آنژیوتانسین دو با داروی کندسارتان ( با دوزهای 1/0 میلی گرم بر کیلوگرم یا 5/0 میلی گرم بر کیلوگرم) اختلالات حرکتی ناشی از ایسکمی را کاهش داد و حجم ضایعه مغزی را در نواحی قشری و زیر قشری مغز بطور معنی داری کاهش داد.

  نتیجه گیری: یافته های این مطالعه نشان می دهد که آنژیوتانسین دو از طریق تحریک گیرنده های AT1 در ایجاد ضایعه ایسکمیک مغزی نقش دارد. و مهار این گیرنده ها می تواند حجم ضایعه ایسکمیک مغزی را کاهش داده و اختلالات حرکتی ناشی از سکته مغزی را بهبود ببخشد.


الهام جنتی ، ملیحه اسدالهی، هادی پیری دوگاهه، محسن ارزنلو،
دوره 14، شماره 2 - ( 4-1393 )
چکیده

  زمینه و هدف: استرپتوکوک های گروه ( B ( GBS  از مهم ترین علل عفونت های نوزادان و مادران می باشد. این گروه از باکتریها هنوز نسبت به پنی سیلین، آمپی سیلین و سفالوسپورین های نسل اول حساس هستند. با این وجود مقاومت در برابر دیگر آنتی بیوتیک ها مانند اریترومایسین و کلیندامایسین رایج است. این مطالعه با هدف بررسی اثر ضد میکروبی آلیسین بر GBS در شرایط آزمایشگاهی انجام گرفت.

  روش کار: عصاره سیر تهیه و آلیسین با استفاده از روش HPLC نیمه کمی خالص سازی شد. حداقل غلظت بازدارندگی ( MIC ) و حداقل غلظت کشندگی ( MBC ) آلیسین برای ۵۲ ایزوله GBS کلونیزه کننده جدا شده از دستگاه تناسلی در خانم های حامله به روش میکرودایلوشن در محیط کشت تاد هویت براث تعیین شد.

  نتایج : MIC آلیسین برای سویه های مورد مطالعه 64-128 میکرو گرم در میلی لیتر ( 90= 128 MIC) و MBC آن 128-512 میکرو گرم در میلی لیتر (  90= 256 MBC) بود.

  نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که آلیسین می تواند رشد GBS را در شرایط آزمایشگاهی مهار نماید . لذا با مطالعات بیشتر، احتمالاً می توان در آینده از آن برای مقابله با عفونت های ناشی از این باکتری استفاده نمود.


فاطمه حدادی، آذر سبکبار، مهروز دزفولیان،
دوره 14، شماره 2 - ( 4-1393 )
چکیده

  زمینه و هدف: ترایکوفایتون روبروم یکی از شایعترین عوامل مولد بیماری درماتوفیتوزیس است. یکی از داروهایی که به طور وسیعی جهت درمان تجویز می شود، تربینافین از گروه آلیل آمین ها می باشد. اخیراً روشهای تایپینگ مولکولی برای پاسخ دادن به سؤالات اپیدمیولوژیکی و مشکلات عود مجدد بیماری گسترش زیادی یافته اند. این مطالعه روی 22 ایزوله ترایکوفایتون روبروم که به طور اتفاقی از بیماران مبتلا جدا شده بود، انجام گرفت. هدف مطالعه بررسی رابطه الگوی ژنتیکی و حساسیت به داروی تربینافین در ایزوله های کلینیکی ترایکوفایتون روبروم بود.

  روش کار: ابتدا جنس و گونه قارچهای جداشده از بیماران با روش های ماکروسکوپی و میکروسکوپی تأیید گردید .سپس با استفاده از محیط کشت های حاوی مقدار معین دارو مقاومت و حساسیت ایزوله ها نسبت به دارو تعیین شد.در مرحله بعد DNA قارچ ها استخراج گردید و RAPD-PCR (تکثیر تصادفی قطعات پلی مرفیک) با استفاده از 3 پرایمر با توالی تصادفی انجام گرفت.

  یافته ها: هر پرایمر الگوی تکثیریافته متفاوتی را ایجاد کرد و با هر 3 پرایمر تفاوتهایی در الگوی ژنتیکی نمونه های حساس و مقاوم دیده شد ولی هیچ باندی که 100% اختصاصیت را نشان دهد یافت نشد.

  نتیجه گیری: 12ایزوله حساس که در غلظت 1/0 میکروگرم در میلی لیتر دارو رشد نکردند،در غلظت های پایین تر دارو نیز رشد آن ها به میزان چشمگیری در مقایسه با پلیت شاهد محدود شد.10 ایزوله مقاوم که در غلظت 1/0میکروگرم در میلی لیتر دارو رشد کردند، در غلظت های پایین تر دارو نیز از خود مقاومت نشان دادند.

  آنالیز RAPD جهت تایپینگ مولکولی ایزوله های ترایکوفایتون روبروم کاملاً مناسب نشان داد.


رأفت کاظم زاده، فهیمه صحتی شفائی، فیروز امانی، رضا حشمت،
دوره 14، شماره 2 - ( 4-1393 )
چکیده

  زمینه و هدف: زایمان از جمله وقایع مهمی است که اکثریت قریب به اتفاق زنان در زندگی تجربه کرده و درد جز اجتناب ناپذیر آن است که در صورت عدم کنترل منجر به طولانی شدن زایمان و بروز صدمات متعدد در مادر و جنین می­گردد لذا دستیابی به تدابیری جهت تسکین درد و کنترل طول مدت زایمان خصوصا با استفاده از روش های غیرتهاجمی نظیر طب فشاری ضروری به نظر می رسد. این پژوهش به منظور تعیین تأثیر فشار در نقاط SP6 و LI4 بر شدت درد و طول مدت زایمان در زنان نخست زا انجام گرفته است.

  روش کار: این مطالعه کارآزمایی بالینی کنترل شده تصادفی بر روی 84 نفر از زنان نخست زا، در بیمارستان های دولتی شهر اردبیل انجام شد. شرکت کنندگان به روش تصادفی توسط بلوک بندی 4 و 6 تایی به دو گروه تقسیم شدند. مداخله بصورت اعمال فشار در نقاط SP6 و LI4 در دیلاتاسیون های مختلف بود. شدت درد قبل و بعد از مداخله با استفاده از مقیاس بینایی سنجش درد و طول مدت فاز فعال و مرحله دوم زایمان از طریق معاینه واژینال محاسبه و در چک لیست ثبت شد. برای تعیین تأثیر فشار بر شدت درد و طول مدت زایمان از آزمون های آماری تی زوج، تی مستقل و کای دو در نرم افزار SPSS / Ver. 16 استفاده شد.

  یافته ها: میانگین شدت درد بعد از هر بار مداخله در گروه آزمون کاهش یافت و میانگین شدت درد بعد از مداخله در گروه آزمون در هر چهار دیلاتاسیون مورد بررسی به طور معنی دار کمتر از گروه کنترل بود (p < 0/001 )، همچنین میانگین طول مدت فاز فعال و مرحله دوم زایمان در گروه آزمون به طور معنی دار کمتر از گروه کنترل بودند ( p< 0/001  ، p= 0/008 ).

  نتیجه گیری: فشار بر نقاط SP6 و LI4 در دیلاتاسیون های مختلف باعث کاهش شدت درد و طول مدت فاز فعال و مرحله دوم زایمان می گردد. لذا این روش آسان، غیر تهاجمی و بی ­ خطر می­تواند بطور مؤثری برای مددجویان در بالین و همچنین در حیطه­های آموزشی و پژوهشی مورد استفاده قرارگیرد.


ابوالفضل مظفری، سیامک محبی، محسن رضایی، زهرا افراخته،
دوره 14، شماره 2 - ( 4-1393 )
چکیده

  زمینه و هدف : اختلال تنفسی حین خواب یک بیماری قابل پیشگیری و نسبتا شایع که در صورت عدم درمان، منجر به خواب آلودگی، اختلالات شناختی و افسردگی، بیماریهای قلبی و عروقی و فشار خون می شود. شیوع آن در بالغین دو تا چهار درصد است. موثرترین راه درمان این اختلال، استفاده از دستگاه سی پاپ می باشد و غالبا بعنوان اولین انتخاب درمانی بکار می رود. برای درمان بیماران با دستگاه سی پاپ، لازم است فشار آن حین انجام پلی سومنوگرافی تنظیم گردد . هدف از این مطالعه بررسی متغیرها و پارامترهای تاثیر گذار در تعیین فشار سی پاپ می باشد.

  روش کار : از میان بیماران مراجعه کننده به کلینیک خواب، افرادی که نیاز به دستگاه سی پاپ داشتند انتخاب گردیدند. تیتراسیون بر اساس پروتکل آکادمی خواب آمریکا صورت گرفت. مقایسه میان پارامترهای پلی سومنوگرافی با فشار سی پاپ صورت گرفت. داده ها توسط شاخصهای آمار مرکزی و نیز توزیع فروانی و همچنین توسط آزمون های T مستقل، ضریب همبستگی پیرسون و نیز کای اسکوئر در سطح معنی داری 05/0> P با استفاده از نرم افزار نسخه 18 SPSS تجزیه و تحلیل گردید.

  یافته ها : از 125 بیمار مراجعه کننده با تشخیص اختلال تنفسی حین خواب، 112 نفر وارد مطالعه شدند. سن متوسط12 ± 07/55 سال و از این تعداد 20/59% مرد بودند. اندکس آپنه هیپوپنه 62/43 و فشار متوسط سی پاپ 50/12 سانتی متر آب بود. ارتباط معناداری مابین فشار سی پاپ با اندکس آپنه هیپوپنه (028/0= p )، اندکس بیداری (011/0= p )، شاخص توده بدنی (041/0= p ) و اندکس افت اشباع اکسیژن شریانی (022/0= p ) مشاهده شد ولی با سن ارتباط معناداری یافت نشد.

  نتیجه گیری: بر اساس این مطالعه، روشی برای پیش بینی بهترین فشار سی پاپ در بیماران اختلال تنفسی حین خواب بدست آمد.


سید مصطفی نچواک، شیدا آهنی کمانگر، علی نعمتی، سعید صادقیه اهری،
دوره 14، شماره 2 - ( 4-1393 )
چکیده

  زمینه و هدف: شواهد اپیدمیولوژیکی و آزمایشگاهی حاکی از وجود استرس اکسیداتیو در بین مبتلایان به سندرم داون است. برخی از مطالعات نشان می دهند که رژیم های غذایی غنی از میوه­جات و سبزیجات باعث کاهش قابل توجه شاخص های استرس اکسیداتیو می گردد. این بررسی با هدف بسامد مصرف میوه­جات و سبزیجات و تاثیر آن بر نمایه های استرس اکسیداتیو در کودکان مبتلا به سندرم داون انجام گرفت.

  روش کار: در این بررسی اطلاعات مربوط به الگوی مصرف میوه­جات و سبزیجات بوسیله پرسشنامه و با سؤال از والدین گردآوری گردید و غلظتهای مالون دی آلدیید (MDA) در نمونه‌های سرم و 8 - هیدروکسی- ´ 2-داکسی گوانوزین (8-OHdG) در نمونه‌های ادرار به عنوان شاخص‌های استرس اکسیداتیو مورد اندازه گیری قرار گرفتند. از آزمونهای آماری تی استیودنت و آنالیز واریانس یک طرفه برای آنالیز داده ها استفاده گردید.

  یافته ها: نتایج مطالعه نشان داد که میانگین بسامد مصرف هفتگی میوه­جات در بین کودکان مورد مطالعه مبتلا به سندرم داون 6/4 وعده (سروینگ) و سبزیجات 74/0 وعده (سروینگ) بود. هیچگونه رابطه معنی داری بین میزان مصرف میوه­جات و سبزیجات و زیست شاخص های استرس اکسیداتیو در کودکان مورد مطالعه مشاهده نگردید. بر اساس همین یافته 9/65% از این کودکان هیچ نوع سبزی را مصرف نمی کردند و در بین بقیه نیز میزان مصرف کمتر از یک وعده در روز بود. همبستگی معنی داری بین بسامد مصرف میوه جات با مصرف سبزیجات وجود داشت ( r= 0/212 p< 0/04 ).

  نتیجه گیری: در این مطالعه رابطه معنی داری بین شاخص های استرس اکسیداتیو و میزان مصرف میوه­جات و سبزیجات در کودکان مبتلا به سندرم داون مشاهده نگردید. این عدم ارتباط می تواند ناشی از مصرف کم میوه­جات و سبزیجات توسط کودکان مبتلا به سندرم داون باشد.


سید جواد کیا، علی خلیقی سیگارودی، بردیا ودیعتی صابری، ابوالفضل باقری،
دوره 14، شماره 2 - ( 4-1393 )
چکیده

  زمینه و هدف: نارسایی مزمن کلیوی که در حال حاضر تحت عنوان بیماری مزمن کلیوی نامیده می شود به دلیل تخریب نفرونهای کلیه ایجاد و منجر به اورمی می گردد. فشار خون بالا، دیابت ملیتوس و گلومرونفریت از علل شایع ایجاد این نقص می باشند. این وضعیت می تواند سبب ایجاد تظاهرات دهانی متعدد گردد. هدف از انجام این مطالعه مقایسه تظاهرات دهانی در بیماران دیابتی و غیر دیابتی تحت همودیالیز بود.

  روش کار: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی تعداد 95 نفر از بیماران تحت همو دیالیز بیمارستان رازی شهر رشت مورد بررسی قرار گرفتند. بیماران به دو گروه دیابتی (32 نفر) و غیر دیابتی (63 نفر) تقسیم شدند. معاینه حفره دهان با دستکش و آینه یکبار مصرف صورت گرفت. علائم و نشانه های دهانی بیماران نظیر خشکی دهان، تغییر مزه، درد مخاطی، بوی اورمیک، زبان باردار، پتشی و پورپورا، زخم مخاطی، رنگ پریدگی مخاط دهان، اروژن دندانی و عفونت کاندیدا در پرسشنامه بیماران ثبت گردید. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار آماری SPSS15 و آزمون تی تست ومجذور کای استفاده گردید.

  یافته ها: 60% (57 نفر) از افراد مورد مطالعه مرد و 40% (38 نفر) را زنان تشکیل می دادند. میانگین سنی بیماران 48 (محدوده سنی 20-76) سال بود. شایعترین علامت دهانی در دو گروه خشکی دهان بود. شایعترین نشانه دهانی در دو گروه رنگ پریدگی مخاط، بوی اورمیک و زبان باردار بود. همچنین ایندکس DMFT به طور معنی داری در گروه دیابتی (63/7 ± 3/17) بیشتر از گروه غیر دیابتی بود (26/8 ± 4/12). ارتباط آماری معنی داری بین مدت زمان انجام دیالیز و تعداد جلسات انجام دیالیز در هفته و تظاهرات دهانی عینی و ذهنی میان دو گروه مشاهده نگردید.

  نتیجه گیری: تحقیق حاضر نشان داد که تظاهرات دهانی در بیماران دیابتی تحت همودیالیز از گروه غیر دیابتی بیشتر بود هرچند این افزایش از نظر آماری معنی دار نبود، همچنین میزان DMFT در گروه دیابتی بیشتر از گروه غیر دیابتی بود. بنابراین به علت اضافه شدن عوارض دهانی دیابت در افراد با نارسایی مزمن کلیه این افراد مستلزم رعایت بهداشت دهان و دندان و مراقبت بهداشتی بیشتر می باشند.



صفحه 28 از 30     

مجله دانشگاه علوم پزشکی اردبیل Journal of Ardabil University of Medical Sciences
Persian site map - English site map - Created in 0.25 seconds with 50 queries by YEKTAWEB 4623