زمینه و هدف : طرح پیشگیری از تنبلی چشم همه ساله در سراسر کشور توسط معاونت پیشگیری بهزیستی کشور انجام می گیرد. در این گزارش تحلیلی نتایج اجرایی این طرح در سال های 80-1377 ارایه و با آمار غربالگری های کشورهای مختلف مقایسه شده است تا میزان همخوانی شیوع تنبلی چشم در سالهای مختلف اجرای طرح و همچنین تطابق آمارهای مذکور با نتایج غربالگری تنبلی چشم در کشورهای دیگر برآورد گردد.

  روش کار: برنامه غربالگری تنبلی چشم برروی کلیه کودکان 6-3 سال مهدهای کودک و مراجعین پایگاه های سنجش بینایی از همان رده سنـی انجام می گیرد. معاینه اولیه در اولین مرحله طرح توسط مربیان مهدهای کودک صورت می گیرد . در مرحله بعد موارد مشکوک توسط مربیان به کارشناسان بینایی سنجی ارجاع و موارد تنبلی چشم با تشخیص کارشناسان و تایید آن توسط چشم پزشک پس از رد سایر علل ارگانیک مشخص می گردند .

  یافته ها: از مجموع 8427کودک معاینه شده در سال 1380 توسط مربیان مهد های کودک 608 نفر (2/7%) با شک به وجود اختلال بینایی به کارشناسان بینایی سنجی ارجـاع داده شـده اند. دامنه تغییرات برآورد شـیوع توسط مربیان در شهرهای مختلف استان اردبیل از 2% تا 15% می باشدکه تغییرات بالای 7 برابراست. رقم فوق درسال های 80-1379 بترتیب معادل 10% با دامنه تغییرات 13-1 درصد و 12% با دامنه تغییرات 14-5 درصد و در سال 1377 معادل 11% با دامنه تغییرات 13-5 درصد بود. در مرحله دوم غربالگری برآورد شیوع مشکل بینایی تشخیص داده شده توسط کارشناسان بینایی سنجی درسال های 80-1377 بترتیب حدود 21%، 45%، 47% و74% بـوده است. درمرحلـه سـوم طرح از مجموع کودکان معاینه شده توسط چشم پزشکان شیوع تنبلی چشم طی سال های80-1378 بترتیب 6/1%، 41/1% و 25/1% بود.

  نتیجه گیری: بر اساس نتایج مطالعه حاضر شیوع تنبلی چشم 42/1% بوده است که با مطالعات انجام شده در سایر کشورها همخوانی دارد، همچنین دامنه بالای تغییرات برآورد شیوع اختلالات بینایی در استان ضرورت انجام مطالعات تطبیقی بیشتری را نشان می دهد.

  زمینه و هدف : تشکیل مراکز خود معرف ترک اعتیاد وابسته به بهزیستی در کشور ایران یکی از اقدامات انجام شده در بر خورد با معضل اعتیاد می باشد. با توجه به آمارهای بالای عود مجدد در مراجعین به مراکز خود معرف ترک اعتیاد که رقمی معادل 80% افراد بوده است مطالعه حاضر با هدف بررسی عوامل موثر در بازگشت مجدد به اعتیاد در بیماران مراجعه کننده به مراکز خود معرف وابسته به بهزیستی تهران انجام گرفت.

  روش کار : مطالعه از نوع مورد- شاهدی بوده وابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه می باشد . جمعیت مورد مطالعه کلیه معتادان مراجعه کننده به مراکز درمانی شهید ملت دوست و شهید فامیلی تهران در سال 1379 می باشد. معیارهای ورود به مطالعه در گروه مورد سابقه آخرین ترک در بهزیستی تهران بر اساس پرونده بیمار و مصرف مواد مخدر در حال حاضر بوده و در گروه شاهد معیار ورود به مطالعه شامل سابقه ترک مواد مخدر در بهزیستی تهران با حداقل فاصله زمانی 4 ماه و عدم مصرف مواد مخدر در مدت زمان بعد از ترک اعتیاد تا زمان مطالعه می باشد.

  یافته ها : میانگین سنی گروه مورد 99/35 و گروه شاهد 09/35 سال بود . از نظر توزیع سنی 59/98% افراد گروه مورد و در گروه شاهد 100% موارد مرد بودند. 7/88% گروه مورد و 2/97% گروه شاهد متولد شهر بودند. از نظر شغلی 8/40% افراد گروه مورد و 4/19% گروه شاهد بیکار بودند. 1/52% افراد گروه مورد و 1/61% گروه شاهد با همسرشان زندگی می کردند. در هردو گروه شایعترین ماده مخدر مصرفی تریاک بود. در بررسی ارتباط بین متغیرهای مورد بررسی با عود مجدد اعتیاد از طریق رگرسیون لجستیک ، شغل عامل مهمی درعود اعتیاد نبود و مدت زمان پاک بودن (عدم مصرف ) اثر کاهشی بر عود داشت که این اثر از نظر آماری معنی دار بود (001/ p= ) و با افزایش یکماه به طول مدت پاک بودن شانس عود 98/0% کاهش می یا فت.

  نتیجه گیری : با توجه به اینکه 80% افراد مراجعه کننده در 6 ماه اول دچار عود اعتیاد شده اند بنابراین بایستی فعالیت های پیشگیرانه در جهت گذراندن این دوره بحرانی تقویت گردد.

  زمینه و هدف: استفاده نابجا از مواد مخدر از مشکلات عمده جهان امروز است. آگاهی از نگرش افراد نسبت به آن برای مدیران و تحلیل گران مسایل اجتماعی با اهمیت است. با توجه به تهدیدات و عوارض شیوع مصرف مواد مخدر در جامعه این مطالعه با هدف تعیین میزان گرایش به استفاده از مواد مخدر در گروه سنی بالاتر از ده سال در استان اردبیل انجام شد.

  روش کار: این مطالعه یک بررسی توصیفی- مقطعی و ابزار اندازه گیری آن پرسشنامه تنظیمی در دو بخش بود. در این مطالعه 600 نفر زن و مرد بالای 10سال استان به روش نمونه گیری خوشه ای سی س تماتیک انتخاب و ضمن مراجعه به منازل و مصاحبه حضوری اطلاعات لازم اخذ شد. سپس اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار کامپیوتری SPSS و آمار توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شد.

  یافته ها : 5/3% نمونه ها سابقه مثبت خانوادگی مصرف مواد مخدر داشتند . 18% سیگاری بودند. 7/84% معتقد بودند که مواد مخدر را در همه جا می توان استفاده کرد. 30% اظهار داشتند مصرف مواد، ناراحتی جسمی فرد را کاهش می دهد و 2/30% بیان کردند مواد مخدر را هر زمان لازم باشد می توان ترک کرد. در مجموع میزان گرایش به اعتیاد در افراد مورد بررسی 57/53% بود. میزان گرایش به اعتیاد در روستاها بیشتر از شهرها و 72/56% در مقابل 81/49% بود که این اختلاف از نظر آماری نیز معنی دار بود (001/0 p< ). افراد بی سواد بیشترین میزان گرایش به اعتیاد را داشتند (61/55%) و بین گرایش به اعتیاد و سابقه اعتیاد در خانواده رابطه آماری معنی داری وجود داشت(05/0 p< ) . بیشترین میزان گرایش 33/54% در گروه سنی 20-11 سال مشاهده شد.

  نتیجه گیری : نتایج نشان داد مخاطرات ناشی از اعتیاد برای مردم شناخته شده نیست و گرایش بالای مردم به اعتیاد ، ضرورت آگاه سازی جامعه را برای پیشگیری از اعتیاد نشان می دهد.

  زمینه و هدف : مطالعات انجام شده در استان اردبیل در سال های اخیر نشان می دهد سرطان های دستگاه گوارش فوقانی شایع ترین نوع سرطان در استان اردبیل است. با توجه به اینکه مطالعه ای در مورد میزان بقای بیماران در این استان انجام نشده است لذا این مطالعه با هدف بررسی میزان بقای بیماران مبتلا به سرطان های دستگاه گوارش فوقانی و ارزیابی تاثیر خصوصیات دموگرافیک سرطان های گوارشی، عوامل خطر، نوع و درجه هیستوپاتولوژی، محل تومور و درمان انجام شده بر میزان بقای بیماران انجام گرفت.

  روش کار: این مطالعه آینده نگر و از نوع توصیفی- تحلیلی بود. جمع آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه بود که با مراجعه به منزل 420 مورد سرطان دستگاه گوارش فوقانی شامل 141 مورد سرطان مری و 279 مورد سرطان معده که در طی سال های 1379 تا 1382 در تنها درمانگاه فوق تخصصی گوارش استان اردبیل تشخیص داده شده بودند، تکمیل شد.

  یافته ها: در این مطالعه گروه تحقیق موفق به پیدا کردن آدرس 299 بیمار و ثبت اطلاعات آنان شد. تاریخ فوت 55 بیماری که آدرس دقیق نداشتند از اطلاعات برنامه ثبت مرگ استان به دست آمد و در نهایت آدرس 66 بیمار یافت نشد. میزان بقای 4-1 ساله بیماران به ترتیب 9/25%، 1/11%، 5/4% و 8/1% محاسبه شد. در این مطالعه مردان طول عمر کمتری در مقایسه با زنان داشتند و طول عمر بیماران با سرطان مری بیشتر از سرطان معده بود. کمترین میزان بقا مربوط به آدنوکارسینوم از نوع سلول های نگین انگشتری ( Signet Ring Cell ) بود. بیماران جراحی شده در مقایسه با بیمارانی که جراحی نشده بودند طول عمر بیشتری داشتند. درجه هیستوپاتولوژی، سن در زمان تشخیص، سابقه خانوادگی مثبت برای سرطان های دستگاه گوارش فوقانی، مصرف الکل، سیگار و مواد مخدر هیچ گونه تاثیری در میزان بقای بیماران نداشتند.

  نتیجه گیری: طول عمر بیماران مطالعه حاضر در مقایسه با سایر کشورهای توسعه یافته بسیار کمتر است که به علت تاخیر در تشخیص و کمبود امکانات درمانی است.

  زمینه و هدف: اعتیاد به مواد مخدر یکی از معضلات بهداشتی، روانی و اجتماعی جهان کنونی است. اعتیاد به داروهای مجاز و غیر مجاز در چند دهه گذشته بسیار فراگیر شده و تا کنون نزدیک به هزار ماده مخدر اعتیاد آور محرک زا و آرام بخش شناسایی شده است که با روش های مختلفی چون خوردن، تدخین(دودکردن)، تزریق و استنشاق مورد استفاده قرار می گیرد. آمارهای منتشر شده سازمان های بین المللی( UNDCP (United Nations International Drug Control Programe ، سازمان بهداشت جهانی و سازمان یونسکو حاکی از افزایش فزاینده مصرف این مواد در سطح جهان است. تنها تفاوت موجود بین کشورها در الگوی مصرف آنها است. در این مطالعه روند تغییرات الگوی مصرف مواد مخدر در استان اردبیل طی پنج سال اخیر بررسی شده است.

  روش کار: این مطالعه توصیفی- تحلیلی به روش گذشته نگر انجام شد. برای به دست آوردن روند تغییرات الگوی مصرف مواد اطلاعات پرونده کل معتادان طی سال های 1377 ( 684 پرونده ) و سال های 82 – 1381 ( 341 پرونده ) به طور جداگانه بررسی و روند پنج ساله الگوی مصرف مواد به دست آمد. نتایج به دست آمده به روش آمار توصیفی و از طریق نرم افزار آماری SPSS (نسخه یازده) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

  یافته ها: نتایج نشان داد طی پنج سال اخیر مصرف حشیش، شیره و سایر مواد مصرفی، کاهش و مصرف هروئین و تریاک افزایش یافته است. مصرف تریاک از 7/48% در سال 1377 به 4/67% در سال های 82 - 1381 و مصرف هروئین از 5/8% در سال 1377 به 5/27% در سال های 82 - 1381 افزایش داشت، همچنین مصرف حشیش، شیره و سایر مواد مصرفی به ترتیب با 5/13%، 5/23% و 7/0% طی سال های مورد بررسی روند نزولی داشت. بیشترین کاهش مصرف طی پنج سال اخیر با 5/23 % مربوط به شیره و بیشترین افزایش مصرف با 19% مربوط به هروئین بود.

  نتیجه گیری: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که الگوی سوء مصرف مواد در استان اردبیل طی پنج سال اخیر تغییر یافته ومیزان مصرف تریاک و هروئین افزایش یافته است.

  زمینه و هدف: برطبق گزارش اخیر وزارت بهداشت، سرطان مری دومین سرطان شایع و کشنده در اردبیل می باشد. مطالعه حاضر به منظور بررسی پاتولوژی و ارتباط آناتومیک قسمت های مختلف مری با عوامل خطر سرطان مری در اردبیل انجام شد.

  روش کار: این مطالعه آینده نگر- از نوع توصیفی- تحلیلی درکلینیک فوق تخصصی گوارش شهر اردبیل در بیماران مراجعه کننده به کلینیک از سال 82-1379 انجام گرفت. بیماران با نشانه های هشداردهنده دستگاه گوارش فوقانی با ویدئوآندوسکوپ فیبراپتیک بررسی شدند و از ضایعات مشکوک به سرطان مری 6-5 عددبیوپسی تهیه شد و سپس تشخیص سرطان مری با پاتولوژی در152 بیمار تایید گردید و با توجه به محل آناتومیک ضایعه، اطلاعات مربوط به سن، جنس، سطح تحصیلات، محل سکونت، مصرف سیگار، مشروبات الکلی و اوپیوم ثبت گردید. در نهایت اطلاعات به دست آمده به کمک نرم افزار آماری 2000 EPI تجزیه و تحلیل شد.

  یافته ها: میانگین سنی بیماران مبتلا به سرطان مری 64/11 ± 59 سال و نسبت جنس مذکر به مونث 1 به 1 بود. 77% بیماران ساکن روستا و 4/93% بیماران بی سواد بودند. 9/82% سرطان ها از نوع SCC ( Squamous Cell Carcinoma )، 4/16% از نوع آدنوکارسینوما و 7/0% کارسینوم درجا بود. شایع ترین محل گرفتاری SCC مری ثلث میانی با 73 بیمار (48%) بود. در مقابل شایع ترین محل آدنوکارسینوم مری با 31 بیمار (20%) در ثلث تحتانی مری قرارداشت. در تحلیل آماری بین سرطان مری با مصرف سیگار، الکل و اوپیوم ارتباط آماری معنی دار وجود نداشت.

  نتیجه گیری: سرطان مری دومین سرطان شایع در اردبیل می باشد این مطالعه نشان داد برخلاف کشورهای غربی در اردبیل سرطان مری ارتباطی با مصرف سیگار و الکل ندارد، بنابراین لازم است برای واضح تر شدن عوامل خطر در اردبیل بررسی های دیگری در خصوص ارتباط سرطان مری با عوامل شناخته شده مانند نیتروزامین ها و محتوای خاک و تولیدات کشاورزی منطقه و خصوصیات ژنتیکی بیماران در آینده صورت گیرد.

زمینه و هدف: پریکاردیال افیوژن با تجمع بیش از حد طبیعی مایع در فضای پریکارد مشخص می شود که می تواند باعث بروز اختلال در عملکرد قلب و حتی مرگ بیمار شود. مطالعات انجام شده در مورد این بیماری بیشتر مربوط به جوامع توسعه یافته بوده و ابعاد اپیدمیولوژیک آن در کشورهای در حال توسعه به خوبی شناخته نشده است. این مطالعه با هدف بررسی اتیولوژی، یافته های بالینی و پاراکلینیکی بیماران مبتلا به پریکاردیال افیوژن انجام شده است.

روش کار: مطالعه حاضر یک مطالعه توصیفی- مقطعی گذشته نگر است. از میان کل بیماران بستری شده در بیمارستان بوعلی اردبیل در طی سال های 1382-1380، 49 بیمار که در اکوکاردیوگرافی دارای افیوژن پریکارد با حجم متوسط تا وسیع بودند انتخاب و وارد مطالعه شدند و از نظر تاریخچه، معاینه فیزیکی و یافته های پاراکلینیکی شامل عکس ساده ریه، الکتروکاردیوگرام و آنالیز مایع پریکاردی (در صورت انجام ) مورد بررسی قرار گرفتند.

یافته ها: از 49 بیمار مورد بررسی 25 نفر (51%) زن و بقیه مرد بودند. محدوده سنی بیماران 10 تا 85 سال بود و 42% از بیماران بالای 60 سال سن داشتند. شایع ترین شکایت بالینی بیماران در زمان مراجعه تنگی نفس (44/9%) و درد سینه (24/5%) بود. ECGبیماران در 1/53%موارد ریتم سینوسی داشت. محور قلب در 83/7% موارد طبیعی بود ECG در 83/7% بیماران ولتاژ پایین کمپلکسQRSرا نشان داد. شایع ترین یافته در عکس ساده ریه کاردیومگالی در 85/7% موارد بود و 14/3% بیماران عکس ساده طبیعی داشتند. اتیولوژی های شایع شامل نارسایی مزمن کلیه 16/3%، بیماری سل 8/2%، نارسایی قلبی 8/2% و بدخیمی 6/1% به دست آمد. در 44/8% بیماران اتیولوژی خاصی به دست نیامد.

  زمینه و هدف: اکثر افرادی که نیاز به ترانسفوزیون‌ خون و فرآورده‌های خونی پیدا می‌کنند، بیماران بدحالی هستند که به دلیل خونریزی، آنمی ناشی از بیماری مزمن، اختلالات انعقادی، مشکلات پلاکتی و سایر موارد مشابه مورد درمان قرار می‌گیرند با توجه به مشکلات و هزینه بالای تامین خون سالم و همچنین عوارض متعدد ناشی از ترانسفوزیون خون و فرآورده‌های خونی لازم است که تجویز فرآورده‌های مذکور براساس معیارهای علمی و فقط در صورت ضرورت انجام گیرد. مطالعه حاضر برای بررسی موارد ترانسفوزیون انجام گرفته در یک بیمارستان جراحی و سوختگی و تشخیص موارد غیرضروری ترانسفوزیون در یک مقطع شش ماهه صورت گرفته است.

  روش‌کار: این مطالعه توصیفی برروی150 نفر از بیمارانی که در نیمه اول سال 1382 در بیمارستان فاطمی اردبیل مورد تجویز خون و فرآورده‌های خونی قرار گرفته بودند، انجام گرفته و بر اساس وضعیت بالینی و معیارهای آزمایشگاهی و شواهد موجود در پرونده بیماران و بر مبنای استانداردهای موجود در منابع علمی در مورد ضروری یا غیرضروری بودن ترانسفوزیون آنان تقسیم‌بندی صورت گرفته است. اطلاعات حاصل با استفاده از نرم‌افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

  یافته ها: از بین 150 بیماری که تحت ترانسفوزیون قرار گرفته بودند 46 مورد (7/25%) خون کامل، 92 مورد (4/51%) گلبول متراکم، 36 مورد(1/20%) FFP ( Fresh Frozen Plasma ) و 5 مورد (3/2%) پلاکت دریافت کرده بودند. محل ترانسفوزیون در 60 مورد (40%) بخش مراقب های ویژه، 31 مورد (7/20%) بخش جراحی، 28 مورد (7/18%) اتاق عمل، 11 مورد(3/7%) بخش ارتوپدی، 10 مورد(7/6%) بخش سوختگی و 9 مورد(6%) بخش اورژانس بود. از نظر سنی، بالاترین میزان در گروه سنی40 ـ20 سال(7/32%)بوده و از نظر جنسی (3/67%) بیماران مذکر بودند. از نظر ضرورت ترانسفوزیون، با توجه به معیارهای علمی08/26% بیماران در گروه خون کامل، 44/30% در گروه گلبول قرمز، 22/47% در گروه FFP و 80% در گروه پلاکت دریافت غیرضروری داشته‌اند.

  نتیجه گیری: با توجه به هزینه بالای تهیه خون سالم و فرآورده‌های خونی و نیز نظربه مشکلات متعددی که می‌تواند پس از ترانسفوزیون خون و فراورده‌های خونی در بیمار ایجاد شود، تجویز این فرآورده‌ها در بیماران باید با دقت بیشتر و بر اساس معیارهای مشخص علمی انجام گیرد. درصد بالای موارد غیرضروری تجویز خون و فرآورده‌های خونی در مطالعه حاضر نیاز به توجه بیشتر در این زمینه را ضروری می‌سازد.

  زمینه و هدف: پر فشاری خون بیماری شایع و با عوارض بالاست که متاسفانه وضعیت درمانی آن در کلیه جوامع از جمله جامعه ما از شرایط مطلوبی برخوردار نیست. هدف از این مطالعه بررسی رژیم درمانی داده شده و سطوح کنترل فشار خون در بیماران مراجعه کننده به علت پر فشاری خون به اورژانس و درمانگاه سرپایی بیمارستان بوعلی می‌باشد.