---

زمینه و هدف: سازمان بهزیستی کشور همه ساله طرح پیشگیری از تنبلی چشم را به اجرا می گذارد. در راستای اجرای طرح آمبلیوپی این احتمال وجود داشت که بعضی از مربیان در مراحل اجرایی طرح سنجش بینایی خطاهای جزیی داشته باشند و چون تا کنون در استان اردبیل مطالعه ای در زمینه بررسی تطبیقی میزان خطای معاینه مربیان با کارشناسان بینایی سنجی صورت نگرفته بود بنابراین مطالعه حاضر در راستای بدست آوردن میزان خطای احتمالی انجام گرفت و هدف از این مطالعه کاهش میزان این اختلاف و برنامه ریزی بهینه برای انجام بهتر طرح آمبلیوپی در سال های بعد و همچنین رفع کمبودها و نواقص احتمالی اجرای طرح آمبلیوپی بود.
روش کار: این بررسی در 22 مهد کودک شهرستان اردبیل با استفاده از نمونه گیری تصادفی ساده بر روی 260 کودک انجام گرفت. روش معاینه بدین صورت بود که پس از معاینات اولیه توسط مربیان همان کودکان با یک فاصله زمانی دوباره توسط کارشناسان بینایی سنجی بوسیله رتینوسکوپی و نوک انگشت معاینه شدند و اطلاعات مورد نیاز به صورت پرسشنامه ای در دو نوبت هم برای معاینه مربیان و هم برای معاینه کارشناسان بینایی سنجی، جمع آوری و نتایج با استفاده از آزمون هایX2 و آنالیز واریانس در نرم افزار آماری SPSS تجزیه و تحلیل گردیدند.
یافته ها: در این مطالعه 51/2% پسر و48/8% دختر بودند. 63/5% مهد ها خصوصی و بقیه وابسته به آموزش و پرورش بودند. 13/8% کودکان معاینه شده عینکی و 8/1% تحت نظر پزشک بودند. 36/4% مهد ها فاصله استاندارد معاینه را رعایت نکرده بودند. 18/8% مربیان از مهارت کامل برخوردار نبودند.13/2% کودکان آستیگماتیسم، 3/4 % انحراف چشم، 3/4% تنبلی چشم و 5/3 % کودکان دارای ضعف بینایی بودند. بین مراحل کلی معاینه مربیان با بینایی سنج ها 17/7% اختلاف وجود داشت که این اختلاف ناشی از عواملی بوده است که به آنها اشاره شده است.
نتیجه گیری: با توجه به میزان خطای بین معاینه مربیان و کارشناسان بینایی سنجی در مطالعه حاضر ضروری است مسئولین اجرایی برای اجرای طرح آمبلیوپی در سال های آینده برنامه ریزی دقیق و کاملتری داشته باشند

---

  زمینه و هدف: با توجه به شیوع نسبتاً بالای انسداد مادرزادی مجاری اشکی و اهمیت درمان به موقع بیماری و همچنین عدم سابقه چنین تحقیقی در استان اردبیل و وجود تناقض هایی در میزان موفقیت اولین میل زدن مجرای اشکی - بینی، این مطالعه در بیماران مراجعه کننده به بخش چشم طرح ریزی و انجام شد.

  روش کار: این مطالعه به روش توصیفی ـ مقطعی از آبان 79 لغایت اسفند 81 برروی کودکان مبتلا به انسداد مادرزادی مجرای اشکی که تحت عمل جراحی میل زدن در بیمارستان علوی قرار گرفته بودند انجام شد.

  یافته ها : از 70 چشم مورد مطالعه از 50 بیمار 46% دختر و54% پسر بودند. حدود 40% موارد درگیری به صورت دوطرفه و 60% یک طرفه بود. درگیری چشم راست (60% ) بیشتر از درگیری چشم چپ ( 40% ) بود و در 56% موارد درگیری در اولین فرزند مشاهده شد. تظاهر بالینی در 44% موارد اشک ریزش ، 12% موارد ترشح چرکی و 44% موارد هر دو به دست آمد. 90% بیماران یک بار و 10% آنان 3-2 بار تحت عمل میل زدن قرار گرفته بودند. 48% بهبودی کامل، 46% بهبودی نسبی و 6% عدم بهبودی به دنبال میل زدن مشاهده شد.

  نتیجه گیری : تحقیق حاضر نشان داد افراد مذکر بیش از افراد مونث درگیرشده و همچنین درگیری در چشم راست و اولین فرزند بیشتر می باشد . همچنین میزان بهبودی کامل در کودکان زیر یک سال بیشتر بوده و در موارد یک طرفه بیشتر از موارد دوطرفه دیده شد. با توجه به میزان بالای بهبودی در زیر یک سال و احتمال کم بهبودی در بالای دو سال در صورت عدم پاسخ به آنتی بیوتیک های موضعی وماساژ کیسه اشکی، میل زدن در کودکان بین شش ماه تا 5/1 سالگی توصیه می شود.

---

زمینه و هدف: با توجه به اینکه داکریوسیستیت مزمن یکی از علل شایع اشک ریزش و ترشح چرکی بوده و از درمانهای اصلی آن جراحی داکریوسیستورینوستومی DCR)) می باشد و با توجه به اینکه استفاده روتین از لوله سیلیکون در اعمال جراحی DCR برای کاهش عود مورد بحث می باشد. این تحقیق با هدف تعیین میزان موفقیت عمل DCR با لوله سیلیکون در بیماران مبتلا به داکریوسیستیت و عوامل مرتبط با بیماری انجام شد.
روش کار: تحقیق بروش توصیفی-مقطعی انجام و طی آن کلیه افرادی که از اول فروردین 1380 تا آخر اسفند 1383 در بیمارستان های سینا و علوی اردبیل تحت عمل جراحی DCR با لوله سیلیکون قرار گرفته بودند با تماس یا پیگیری از منزل جهت معاینات بعد از عمل مراجعه و نتایج حاصله از نظر آماری مورد بررسی قرار گرفت.
یافته ها: در 102 بیمار از 189 بیمار با سابقه عمل جراحی، که جهت پیگیری مراجعه نمودند، از نظر بیشترین شیوع علایم، اشک ریزش و ترشح چرکی 6/55% و در رتبه بعدی اشک ریزش به تنهایی 29/1% قرار داشت. شیوع عمل در زنان 74/1% بیشتر از مردان 25/9% بوده و درگیری یکطرفه 97/3% شایعتر از درگیری دو طرفه می باشد. بیشترین شیوع سنی در عمل DCR60-30 سالگی بوده موفقیت عمل DCRبا لوله سیلیکون 82/3% می باشد موفقیت عمل DCR در مردان 85/7% اندکی بیشتر از زنان 81/5% بوده و متوسط سن بیماران با عمل DCR موفق بیشتر از متوسط سن بیماران با عمل DCR ناموفق می باشد.
نتیجه گیری: با توجه به نتایج مطالعه حاضر میزان بهبودی در موارد درگیری یکطرفه بطور معنی داری از موارد دو طرفه بیشتر می باشد و همچنین میزان موفقیت بعد از عمل در افرادیکه شکایت اولیه آنها به تنهایی ترشح چرکی بوده بطور معنی داری از افرادیکه شکایت اولیه آنها اشک ریزش و یا اشک ریزش همراه با ترشح چرکی بوده بیشتر بوده است. همچنین بنظر می آید استفاده روتین از لوله سیلیکون در اعمال جراحی DCR تاثیری در افزایش میزان بهبودی و کاهش عود بیماری نداشته باشدکه البته برای اثبات این موضوع نیاز به مطالعات بیشتر بصورت آینده نگر می باشد.

---

  زمینه و هدف: در اکثر کشورها و از جمله ایران آمبلیوپی یکی از مسایل مهم اجتماعی و اساسی‌ترین مشکلات بینایی است که نقش مهمی را در کاهش بینایی ایفا می‌کند. از اهداف مطالعه حاضر تعیین شیوع آمبلیوپی، انواع و علل مرتبط با آن در مدارس راهنمایی اردبیل در سال 1383 بود.

  روش کار: مطالعه انجام شده از نوع توصیفی ـ مقطعی می‌باشد که بر روی 4548 دانش‌آموز دوره‌ی راهنمایی در شهرستان اردبیل انجام شد. دانش‌آموزان ابتدا توسط اپتومتریست­ها، با همکاری چشم پزشک مسئول و به وسیله‌ی چارت اسنلن غربالگری شدند و موارد مشکوک جهت بررسی مجدد به درمانگاه چشم ارجاع و به وسیله چشم پزشک معاینه و علت­‌یابی گردید. اطلاعات لازم در پرسشنامه‌ها درج و نتایج توسط نرم‌افزار SPSS با روش­های آمار توصیفی و تحلیلی آنالیز شدند.

  یافته ها: نتایج نشان داد 4/11% از کل معاینه ‌شوندگان (520 نفر) دارای ‌عیب انکساری، 63/2% دارای آمبلیوپی (120نفر) و 9/0% دارای استرابیسم (43 نفر) بودند. شایع‌ترین نوع آمبلیوپی، آمبلیوپی آنیزومتروپیک (59% از کل موارد آمبلیوپی) بود. شایع­ترین علت آمبلیوپی استرابیسمیک، ایزوتروپی بود (5/69% از کل‌موارد آمبلیوپی استرابیسمیک). بین انواع و میزان عیوب انکساری و آمبلیوپی ارتباط معنی‌داری وجود داشت. بیشترین میزان آمبلیوپی رفرکتیو مربوط به هیپروپی بالای 3 دیوپتر (5/29%) بود. عیب انکساری هیپروپی در بین پسران بیشتر از دختران و آستیگماتیسم کمتر از دختران بود.

  نتیجه گیری: به نظر می‌رسد میزان شیوع آمبلیوپی در اردبیل مطابق با سایر کشورهای دنیا و ایران می‌باشد. آمبلیوپی رفرکتیو نسبت به سایر مناطق از شیوع بالاتری برخوردار است که دلیل این امر بیشتر مربوط به عدم آگاهی مردم از لزوم استفاده از عینک و فرهنگ اجتماعی ـ اقتصادی پایین و کیفیت پایین درمان در بیماران مبتلا به آمبلیوپی می‌باشد.

---

  زمینه و هدف: اختلال بینائی شامل کاهش دید خفیف تا کوری کامل می باشد که در بررسی های مختلف در سراسر جهان براساس تعاریف مختلف نتایج نسبتاً متفاوتی بدست آمده است. با توجه به اینکه بعضی از علل کوری در مراحل اولیه قابل پیشگیری و بهبود می باشند با انجام چنین مطالعاتی می توان کمک شایانی به مسائل اجتماعی و بهداشتی جامعه کرد. هدف از مطالعه حاضر تعیین علل اختلالات بینایی در افراد بالای 40 سال می باشد.

  روش کار: این مطالعه از نوع توصیفی – مقطعی بود که در آن 300 بیمار مورد مطالعه قرار گرفت که بالای 40 سال سن داشته و اختلال دید در حد شمارش انگشتان یا بدتر داشتند. اطلاعات مربوط به این بیماران در پرسشنامه ها درج گردید و تشخیص بیماری توسط پزشک متخصص داده شد. داده های جمع آوری شده با استفاده از روشهای آمار توصیفی و تحلیلی و با استفاده از نرم افزار SPSS مورد آنالیز آماری قرار گرفتند.

  یافته ها : پنجاه و هفت درصد مراجعه کنندگان مرد و بقیه زن بودند. 41% شهری و 59% روستائی بودند . شایعترین علت اختلال بینائی در این مطالعه کاتاراکت (57% ) و در مراحل بعدی گلوکوم اولیه (16%)، یووئیت( 6%)، بیماری قرنیه( 6%)، دژنرسانس سنی ماکولا (33/4%)، رتینوپاتی دیابتی (4%) و عیوب انکساری (نزدیک بینی 4%) قرار داشتند و انسداد ورید مرکزی شبکیه با 66/0 %کمترین شیوع را داشت. بیماریهای شبکیه با 15% در رده سوم علل عمده اختلال بینائی قرار داشتند.

  کاتاراکت در آقایان 9/43% و در خانم ها 4/74% علل اختلال بینائی را تشکیل می داد. گلوکوم با (6/24%) دومین علت شایع اختلال بینائی در مردان و در زنان با 7/4% سومین علت شایع را تشکیل می داد و نسبت به مردان از شیوع خیلی کمتری برخوردار بود.

  نتیجه گیری: در این مطالعه همانند سایر مطالعات جهانی، کاتاراکت شایعترین علت اختلال بینائی و گلوکوم دومین علت شایع بود. در این مطالعه میزان شیوع گلوکوم در مردان بمراتب بیشتر از زنان بود که به نظر می رسد با توجه به حساس بودن خانمها به وضعیت سلامتی خود زمان مراجعه به چشم پزشک زودتر از مردان بوده و با توجه به اینکه اگر گلوکوم در مراحل اولیه تشخیص داده شود با درمانهای مناسب می توان بیماری را کنترل کرد و مانع از کوری غیر قابل برگشت شد.